Քիմիա

Գինու քիմիա
Անհատական հետազոտական աշխատանք թեմաններ՝
1. Հայաստանում աճեցվող խաղողի տեսակները 
2. Ալկոլոհային խմիչքների ազդեցությունը օրգանիզմի վրա 
3.Լաբորատոր փորձեր գինու նմուշներով՝ սպիտակ գինի և արենի գինի:

Փորձ 1 
Հայտանյութի օգնությամբ գինու նմուշների միջավայրի որոշումը (հիմնային թե թթվային):

Նմուշ 1- Թույլ թթվային 
Նմուշ 2- Թույլ թթվային

Հիմա համեմատենք աղղաթթուն միջավայրի հետ: Աղղաթթու- Ուժեղ թթվային Գինու մեջ պաուրանակվող թթուներն են- Քացախաթթու, գինեթթու, լիմոնաթթու, խնձորաթթու, սաթաթթու և այլն: Այս նշված թթուները օրգանական թթուներ են:
Լաբորատոր փորձ 2: Չեզոքացման ռեակցիա սոդայով

Չեզոքացման ռեակցիա ժամանակ անջատվելու է ածխաթթու գազ: Երկու նմուշների գույնը փոխվեց, որովհետև միջավայրը դարձավ հիմնային: Հիմքը չեզոքացրինք աղղաթթով, և գինին ստացավ նախին բաց-վարդագույն ենարգը:

Խմորումը կենսաքիմիական գործընթաց է, որի ընթացքում խաղողում պաուրնակվող ածխաջրերը ենթարկվում են բակտերիալների ազդեցության խմորման:

Ջրածնի անձնագիրը:

Քիմիական նշանը H

Ar-1

Քիմ բանաձևը H2

Mr=2

Դիրքը

կարգաթիվը 1

Պարբերությունը 1

խումբը 1

Բաղադրությունը (1p,0n)e

Կառուցվածք H +1)1e

Ջրածինը ունի 3 իզոտոպ: Պռոտիյ,Դեյտերիյ,Տրիտիյ

Պռոտիյ (1p,0n)1e  Դերտերիյ (1p,1n)1e   Տրիտիյ (1p,2n)1e

Վալենտականությունը 1

ՕԱ՝ 0,+1,-1

Ջրածնի տարածվսծությունը

Ջրածինը ամենատարածված տարրն է տիեզերքում:

Երկրագնդի վրա կազմում է ընդամենը 1%:Մտնումե տարբեր նյութերի կազմի մեջ՝ ջրի,գազի, վառելանյութերի,օրգանական նյութերի և բնական թթուների մեջ:

Ֆիզիկական հատկությունները՝ անգույն,անհոտ,անհամ գազ է, ջրում շատ վատ է լուծվում՝

100լ ընդամենը 2 ծավալ:

Մոլերակների քիմիական տարածվածությունը:

Թթվածնի անձնագիրը 

Քիմիական նշանը` O Քիմիական բանաձևը O2 Հարաբերական ատոմային զանգվածը Ar—16 Իզոտոպները—16O, 17O, 18O Դիրքը պարբերական աղյուսակում Կարգաթիվը 8 Պարբերությունը 2 Խումբը 4-րդ Ենթախումբը A Ատոմի բաղադրությունը և կառուցվածքը (8P,8n)8e (+8) Օքսիդացման աստիճանը -2 Հաշվել մեկ ատոմի զանգվածը 16*1,66*10^-27- 26*56*10^-27

Գիտելիքի ստուգում` թեստ-1 
1. Ո՞ր շարքում է գրված միայն ֆիզիկական մարմիններ. 
ա) գիրք, մեխ, ալյումին, ազոտ 
բ) սեղան, գրիչ, տետր, մատանի 
գ) երկաթ, քանոն, ոսկի, թթվածին դ) պղինձ, ջուր, արծաթ, ջրածին 

2. Քանի՞ նյութ է ներկայացված հետևյալ բառակապակցություններում. ջրի կաթիլ, պղնձե թաս, ալյումինե կաթսա, ռետինե գնդակ, պղնձե կուժ, սառցե դղյակ. 
ա) 3  բ) 6  գ) 4  դ) 5

3. Նշվածներից ո՞ր շարքում են գրված միայն օրգանական նյութեր. 
1) ջուր, թթվածին, կավիճ, սպիրտ 
2) կերակրի աղ, սպիտակուց, ճարպ, ազոտ 
3) շաքարավազ, քացախաթթու, գլյուկոզ, սպիրտ 
4) սոդա, ջուր, ածխաթթու գազ, բենզոլ

4. Ո՞ր շարքում են չվերականգնվող բնական պաշարների անվանումները. 
1) բնական գազ, անտառային ծածկույթ, օդ, ջուր 
2) մաքուր ջուր, բերրի հող, նավթ, ածուխ 
3) բույսեր, կենդանիներ, մետաղներ, օդ 
4) մետաղներ, բնական գազ, ածուխ, նավթ

5. Որքա՞ն է ոսկու ձուլակտորի զանգվածը, որի ծավալը 2սմ3 է, իսկ ոսկու խտությունը 19,3 գ/սմ3 է. 
1) 38,6գ  
2) 9,65գ  
3) 3,86գ  
4) 1,93գ

6. Համապատասխանեցրեք նյութի հատկությունները և անվանումը.
Հատկությունները                                                             Անվանումը
ա) բնորոշ հոտով թափանցիկ հեղուկ                           3) քացախաթթու
բ) ջրում լավ լուծվող պինդ նյութ                                    2) սախարոզ
գ) մետաղական փայլով պինդ գունավոր նյութ           6) յոդ
դ) ջրում քիչ լուծվող անհոտ, անհամ գազ                    4) թթվածին

7. Ո՞ր շարքում են գրված միայն բարդ նյութերի բանաձևեր. 
1) Al, HCl, Cu, Na2SO4 
2) AgBr, H2, CaCO3, P4 
3) H2O, N2, O3, Ni, S8 
4) NaOH, CO2, NH3, CuSO4

8. Ո՞ր տարրական մասնիկներից է կազմված ատոմը. 

1) միայն էլեկտրոններից 

2) նեյտրոններից և էլեկտրոններից 

3) պրոտոններից, էլեկտրոններից և նեյտրոններից 

4) միայն պրոտոններից

9. Ո՞ր շարքում է գրված ֆոսֆոր, թթվածին, ածխածին, երկաթ և ազոտ քիմիական տարրերի նշանները. 
1) F, C, P, Si, Na 
2) O, C, Li, K, Ba 
3) P, O, C, Fe, N 
4) K, Na, P, Fe, C

10. Օդում ֆոսֆորի այրման, ստացված ֆոսֆորի (V) օքսիդի ջրում լուծվելը և ֆոսֆորական թթվի չեզոքացումը նատրիումի հիդրօքսիդով ռեակցիաներ ի ո՞ր տեսակին են համապատասխանում . 
1) միացման, տեղակալման, փոխանակման 
2) միացման, միացման, փոխանակման 
3) փոխանակման, տեղակալման, միացման 
4) միացման, փոխանակման, տեղակալման

05.10.2018

Ֆիզիկական քիմիական երևույթներ

Երևույթները լինում են ֆիզիկական, քիմիական և միարջամանակ ֆիզիոքիմիական; Ֆիզիկական երևույթների դեպքում նոր նյութեր չեն արաջանում այլ պոխում են ագրեգատային վիճակը և ձևը: Քիմիական փոխադրումները, երևույթներր, ռեակցաներում, փոխարկումներում նյութերը դրոևորում են իրենց քիիական հատկությունները: Եվ առաջանում են նոր ֆիզիկաքիմիական և ֆիզիգոգիական: Քիմիական երևույթի հատկանիշներն են գույնի փոփոխություն, ջերմության անջատում կամ կլանում, հոտի առաջացում կամ անհետացում:

Եթե տեղի է ունենում քիմիկան փխադրում քիմիական ռեակցիա ապա այն պետք է գրել քիմիական ռեակցիայի հավասարումը:

Փորձ հրաբուխ

(NH4)2Gr207

Cr203+N27+4H20

28.09.2018

Նյութի հատկություն ասելով հասկանում ենք այն բնութագրիչները որոնցով նյութերը նման են իրար կամ տարբերվում են իրարից  տարբերվում են նյութերի երեք հատկություններ

Նյութի հատկություններ

-ֆիզիկական

-քիմիական

-ֆիզիլոգիական

Նյութի ֆիզիկական հատկությունները դիտարկում են կամ չափում են արանց նոր նյութ ստանալու  

Նյութերի Քիմիական հատկությունները այլ նյութերի հեը բոխազդելու ընդունակություննե

Նյութի ֆիզիլոգիական հատկությունը ազդեցություննե կենդանի որգանզմի վրա

Գործնական աշխատանք

Նյութերի ֆիզիկական հատկությունները

Համար առաջին նյութը բնության մեջ ջուր, ջուրը անորգանական նյութ է բարդ նյութ է քիմիական բանաձեվը H2O ջրի քանակական բաղադրություն ասելով հասկանում ենք ա) ատոմների թիվը մոլեկուլում ինդեքս N(H)=2ատոմ N(O)=1ատոմ բ) ատոմների զագվածային հարաբերությունը բարդ նյութում m(H):m(o)=2*1:16=1:8  գ) ատոմների զանգվածային բաժինները բարդ նյութ է M2=2*1+1*16=2+16=18  w(0)16*100/9=800/9=88,89% w(H)=100%-88,89=11,11% դ)ատոմի մոլային բաժինը բարդ նյութը y(H)=2/2+*100%=66,67%

4(O)=100-66.67=33:33%

Որակական բաղադրությունը կազմված է ջրածին և թթվածին քիմիական տարերց

Տանը

կերակրի աղ NaCl

գինու ոպիրտ C2H5Oh

խմելու սոդա NaHCO3

գլուկոզ C6H12O6

շաքար C12H22O11 

Դաս 1. Կրկնողություն` Ինչ՞ է նյութը,պարզ և բարդ նյութեր, անօրգանական և օրգանական նյութեր:Մաքուր նյութեր, խառնուրդներ(համասեռ և անհամասեռ):Նյութի բաղադրությունը՝մոլեկուլ,ատոմ , իոն (կառուցվածքը,բաղադրությունը):Նյութի հատկությունները՝ ֆիզիկական, քիմիական, ֆիզիոլոգիական: 

այն ինչից կազմված են բոլոր ֆիզիկական (առարկաները) մարմինները կոչվում է նյութ: Նյութերը ունեն որոշակի բաղադրություն կառուցվածք և հատկություններ: Պարզ  նյութերը կազմված են միատեսակ քիմիական տարրի ատոմներից: Օրինակներ՝ ոսկի, արծաթ, ածխածին, ալմաստ, երկաթ, ֆերում, սնդիկ, թթվածին:

Բարդ նյութերը կազմված են  2 կամ ավելի քիմիական տարրի ատոմներից: Ըստ ծագման լինում են անորգանական և որգանական: Որգանական նյութերի օրինակներ՝ սպիտակուց, ածխաջուր, ածխաջրախիններ, շաքար, 

Ջրածինը համար մեկ տարրը տիեզերքում

Ջրածին

H2

Ջրածինն անգույն, անհոտ, անհամ գազ է: Ամենատարածված քիմիական տարրն է Տիեզերքում. կազմում է աստղերի և Արեգակի զանգվածի մոտ կեսը, Արեգակի մթնոլորտի 84 %-ը, միջաստղային միջավայրի և միգամածությունների հիմնական մասը: Աստղերի ընդերքում ջրածնի ատոմների միջուկները վերածվում են հելիումի ատոմների միջուկների (ջերմամիջուկային սինթեզ), և անջատվում է մեծ քանակությամբ էներգիա: Ջրածնի պարունակությունը երկրակեղևում 0,15 % է, ընդհանուր պարունակությունը Երկրի վրա՝ 1 %: Ջրածինը Երկրի վրա ազատ վիճակում հանդիպում է հազվադեպ՝ որոշ հրաբխային և այլ բնական գազերում, օդում՝ 10-4%: Մթնոլորտի վերին շերտերում ջրածնի պարունակությունը շատ ավելի մեծ է, մերձերկրյա տարածությունում առաջացնում է Երկրի պրոտոնային ճառագայթումային գոտին: Ջրածինը մտնում է ամենատարածված նյութի՝ ջրի (11,19% ըստ զանգվածի), ինչպես նաև քարածխի, նավթի, բնական գազերի, կենդանական ու բուսական օրգանիզմների բաղադրության մեջ:

Բնական ջրածինը բաղկացած է պրոտիում (1H) և դեյտերիում (2H) կամ D կայուն իզոտոպներից: Բնական ջրածինն աննշան քանակներով պարունակում է նաև ճառագայթաակտիվ՝ գերծանր ջրածին՝ տրիտիում (3H) կամ T, որը սինթեզվում է մթնոլորտի վերին շերտերում՝ տիեզերական նեյտրոնների և ազոտի փոխազդեցությամբ: Ծանր ջրածնի (D) պարունակությունը օվկիանոսների վերին շերտերում ավելի մեծ է, քան մթնոլորտային տեղումներում և սառցադաշտերում:

Ջրածնի մոլեկուլը երկատոմ է: Ատոմական ջրածինը քիմիապես ակտիվ է, մոլեկուլայինը՝ համեմատաբար պասսիվ: Ոչ մետաղների հետ ջրածինն առաջացնում է գազային միացություններ: Ջրածինն այրվում է՝ մեծ քանակությամբ ջերմություն անջատելով: 2 ծավալ ջրածնի և 1 ծավալ թթվածնի խառնուրդը պայթուցիկ է և կոչվում է շառաչող գազ: Բարձր ջերմաստիճաններում ջրածինը միանում է ալկալիական և հողալկալիական մետաղներին՝ առաջացնելով մետաղների հիդրիդներ:

Ջրածին իոնի (H+) կամ այլ ատոմի հետ բևեռացված կապով միացած ջրածնի ատոմի մասնակցությամբ իրականանում է ջրածնական կապը, առանց որի Երկրի վրա գոյություն չէին ունենա հեղուկ ջուրը, սպիտակուցները, հետևաբար և կյանքը:

Ջրածինը հիմնականում օգտագործվում է ամոնիակ ստանալու համար, որը ելանյութ է ազոտական թթվի, ազոտական պարարտանյութերի արտադրության մեջ: Ջրածինն օգտագործվում է նաև սպիրտների, արհեստական հեղուկ վառելանյութերի, ճարպերի ջրածնավորման, օդերևութաբանական զոնդեր, օդապարիկներ և դիրիժաբլներ լցնելու (հելիումի խառնուրդով) համար: Ջրածնաթթվածնային այրիչներն օգտագործում են մետաղները զոդելու և կտրելու համար:

Ջրածին 

1. Ջրածնի ընդհանուր բնութագրումը, (1p,0n)1e,
2. կարգաթիվը -1
3. դիրքը պարբերական համակարգում,պարբերությունը-1, խումբը—-1խումբ,գլխավոր ենթախում
4. Հարաբերական ատոմային զանգված՝   Ar(H)=1
5. Պարզ  նյութի  քիմիական բանաձևը`H2
6. Հարաբերական մոլեկուլային զանգված Mr(H2)=2
7.  Իզոտոպները—Պրոտիում-1H  , դեյտերիում-                      2D,տրիտիում-3T
8. Ատոմի բաղադրությունը և կառուցվածքը—+1)1e
9. Վալենտականություն-1, օքսիդացման աստիճանը—-                 +1,-1

                      

                    Ջրածնի քիմիական հատկությունները

1.2H2 +O2 =2H2O

2.H2+Cl2=2HCl

 H2+S=H2S

3.2Na0+H20 =2Na+1H-1

Na0 -1e= Na+1

H20+2e= 2H-1

4.CuO +H2 = Cu +H2O

   սև             կարմիր   

Fe(OH)2=FeO +H2O

Fe2O3 +3H2= 3H2O +2Fe            

HgO +H2= H2O+Hg

S+4O-22+ H2O=H2SO3

Ca->CaO->Ca(OH)2->CaCl2

2Ca +O2=2CaO

CaO +H2O= Ca(OH)2

Ca(OH)2+2HCl= CaCl2+2H2O

PbO+H2= H2O+Pb

Ջրածնի ստացումը և քիմիական հատկությունները 

Փորձ 1. Ջրածնի ստացումը ջրի էլեկտրոլիզի միջոցով

2H2O =2H2 + O2

Սարքի մեջ ջուր լցնենք և հաստատուն էլեկտրականհոսանքանցկացնենք : Քիչ անց` U-ձև խողովակի երկու ճկափողումհավաքվում են գազեր, որոնց ծավալները տարբեր են,Խողովակներից մեկում գազի ծավալը երկու անգամ ավելի է:Ճշտելու նպատակով, թե ի՞նչ գազեր են առաջացել, առկայծողմարխը մոտեցնենք քիչ ծավալով գազին ու փականը բացենք:Մարխը բռնկվում է: Դա վկայում է, որ տվյալ գազը թթվածինն է:Այնուհետև երկրորդ խողովակին, որտեղ գազի ծավալը երկուանգամ ավելի է, այրվող մարխը մոտեցնենք ու փականը բացենք:Այս դեպքում բռնկվում է գազը և յուրահատուկ շառաչյունովայրվում: Նշանակում է երկրորդ գազը ջրածինն է:

Փորձ 2.     Ջրածնի ստացումը ակտիվ մետաղների և թթուների    

                               փոխազդեցությամբ

Փորձանոթի մեջ գցեք  3-4  հատ ցինկի կտորներ, վրան զգուշությամբ ձագարի միջոցով ավելացրեք աղաթթվի լուծույթ փորձանոթի  ¼ մասով: Ի՞նչ նկատեցիք:Անջատվող գազը ստուգեք այրվող լուցկու միջոցով: Գրեք քիմիական ռեակցիաների հավասարումները

                 Zn+2HCl=ZnCl2+H2

https://www.youtube.com/watch?v=Uln2efmyouU

ջրածնի անձնագիրը

ջրածինը ամենատարածված տարն է տիեզերքում երկրագնդի վրա կազմում է 1%, ջրածինը մտնում է տարբեր նյութերի կազմի մեջ օրինակ նաֆթի, ջրի, գազի, նաֆթի. օրգանական նյութերի և բնական նյութերի կազմի մեջ  

քիմիական նշանը H. աեռ1

քիմիական բանաձևը H2(ոչ բեվեռային կովալենտ կապ )

դիրքը պարպերական համակարգում կարքաթիվ 1 պարբերությունը 1 խումբ 1 ենթախումբ գլխավոր

բաղադրություն (1p 0n) 1e

ատոմի կառուցվածքը H+1)1e

ունի 3 իզոտոպ H1 H2 H3

պրոտիվ(1p, 0n)1e,  դեյտերի(1p, 1n)1e,  տրիտիյ(1p, 2n)1e.

վալենտականություն 1 օքսիդացման աստիճանը 0, +1, -1

ֆիզիկական հատկությունները անգույն, անհան, անհոտ, գազ է  ջրի մեջվատ է լուծվում 

_{Թթվածնի անձնագրի կազմումը`}

 _{Թթվածնի ընդհանուր բնութագրումը}

_{Քիմիական նշանը O}

 _{Քիմիական բանաձևըO}2     

_{Հարաբերական ատոմային զանգված՝   Ar(O)=16}

_{Հարաբերական մոլեկուլային զանգված Mr(O}2₎₌₃₂

_{Իզոտոպները (դրանք նույն ատոմների տարատեսակներնն որոնք ունեն նույն պրոտունների ու ելեկտրոնների թվերը նույնեն իսկ նետրոնները տարբեր) 16}8_O,178_O,188_O

_{Դիրքը պարբերական համակարգում՝կարգաթիվը8, պարբերությունը2, խումբը6}

_{Ատոմի բաղադրությունը 8n 8e և կառուցվածքը}

_{Վալենտականությունը2}

ալոտրոպիան դա այն  երեվությնե որի ժամանակ նույ տարը բնության մեչ կարողե արաջացնել մի քանի պարզ նյութեր իսկ նյութերը կոչվումեն ալոտրոպիկ հարաբերություն

Թթուներ են կոչվում այն բարդ նյոըթերը որոնք կազմված են ջրածնի մեկ կամ մի քանի ատոմներից և թթվածնի մնացորդներից:

HCL-աղաթթու  քլորիդ

HNO3-ազոտական       նիտրատ

HSO4-ծծմբական           սուլֆատ

HCO3-ածխաթթու          կարբոնատ

H2S1O3-սիլիկաթթու      սիլիկադ

H3IO-ֆոսֆորական        ֆոսֆատ

Քիմիական բանաձևը նյութի բաղադրության պայմանական գրարումն է նշանների և ինդեքսների միջոցով :

Աղեր են կոչվում այն բարդ նյութերը որոնք կազմված են մետաղի ատոմներից և թթվային մնացորդից:

Հիմքեր են կոչվում  այն բարդ յութերը որոնք կազմված են մետաղի ատոմներից և հիդրոքսո խմբերից:

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------

Կովալենտ է կոչվում այն կապը, որը արաջանում է ոչ մետաղների ատոմների միջև:

Ելեկտրոն ձքելու հատկությունը կոչվում է ելեկտրաբացասականություն:

Կովալենտ կապը լինում է 2 տեսակի ոչ բեվեռային և բեվեռային, ոչ բեվեռային կովալենտ կապը առաջանում է միևնույն որ մետաղների ատոմների միջև:

Բեվեռյին կովալենտ կապը առարանում է տարբեր ոչ մետաղների միչև ընդանուր էլեկտրնային զույգի միջոցով:

Իոնային կապ

Իյոնային է կոչվում այն կապը, որը առաջանում է մետաղների և ոչ մետաղների ատոմնեի միջև տարբեր լիցքաորված իյոնների միջոցով: իյոնները դրանք լիցքաորված մասնկներ են, որոնք աեաջանում են ատոմներից լեկտրոններ  կորցնելու կամ ընդունելու միջոցով:

մետաղները կորցնում են ելեկտրոններ առաջացնելով դրական իոններ:

Ոչ մետազները ընդունում են ելեկտրոններ առաջացնելով մինուս իոններ տարբեր լիցքաորված իոնները ձգում են իրար առաջացնելով իոնական կապով իոնական միացություններ:

----------------------------------------------------------------------------------------------------------

H, A, R, M, S.

H, He հելիում Hg սնդիկ Hf հաֆնիում Ho հոլմիում Hs հասիում  

A, Al ալյումին Ag արծաթ As Արսեն At աստատ Au ոսկի Ac ակտինիում Ar արգոն

R, Rb ռուբիդիում Ra ռադիում Rf ռեզերֆորդիում Ru ռութենիում Rh ռոդիում Re ռենիում Rn ռադոն

M, Mg մագնիզիում Mn մանգան Mo մոլիբդեն Mt մայտներիում Md մենդելեվիում

S, Si սիլիցիում S ծծումբ Sc սկանդիում Se սելեն Sr ստրանցիում Sn անագ 

Նյութի անվան.	Ագրեգ. վիճակը	գույնը	հոտը	համը	Խտու- թյունը	Լուծ. ջրում	tհալմ. tեռմ.	Ջերմա- Էլեկտրա-հաղորդակց.	Պլաստ.
Ոսկի	պինդ	ոսկեգույն	-	-	19,3	Չի լուիծվում
կերակրի ազ	պինդ	սպիտակ	+	+	2,17	Լավ
ածզաթթու գազ	գազային	-	+	-	0,00198	քիչ
երկաթ	պինդ	արծաթափայլ	-	-	7,87	Չի լուիծվում
Պղինձ	պինդ	կարմիր	-	-	8,96	Չի լուիծվում

Հատկությունները դրանք այն հատկանիշներն են որոնցով նյութը նմանվում են կամ տարբերվում են իրարից: նյութի հատկությունները բաժանվում են երեք մասի ֆիզիկական, քիմիական, ֆիզիլոգիական:

ֆիզիկական հատկությունները դա նյութի ագրեկատային վիճակը, գույնը, հոտը, համը, լուծելիությունը ջրում, խտությունը, հալման եռման ժերմաստիճանը, պլաստիկություն, ելեկտրա և ժերմա-ելեկտրահաղորդականություն, նյութի քիմիական հատկությունները դա այտ նյութի փոխազդեթություննե այլ նյութերի հետ և նոր նյութերի առաջացումը նյութի ֆիլոլոգիական հատկությունը դա նյութի ազդեթություննե կենդանի որգանիզմների վրա 

Կենսաբանություն

Ֆիզիկա

Էջ 31 Մխ մաս 1

Մարմնի ծավալի որոշումը

Տարբերակ 1

1. բաժ. Արժ՝.c=a-b/n=300սմ³-200սմ³= 100սմ³/10=10սմ³

չափ սխալ՝c1=+-c/2=+-10սմ³/2=+-5սմ³

2 հեղուկի ծավալ v1=490սմ³=+-5սմ³

90սմ³-5սմ³   <v1<490սմ³+5սմ

 3. ջուր+մարմին՝ V2=800սմ³+-5սմ³

4. մարմնի ծավալը՝

V=V2-V,=800սմ³-490սմ³=310սմ³+-5սմ³

Էջ 19 Մխ մաս է

Հավասարաչափ շարժման արագությունը

Արագության միավորը

Միջին արագություն

Տարբերակ 1

1. հավասարաչափ շարժման արագություն անվանում են այն մեծությունը, որը թվապես հավասար է.
2. միավոր ժամանակում մարմնի ամբած ճանապարհին

S= 900մ

T=15ր=900վ/Vմիջ-?

Vմիջ=S/T=900մ/900վ

1մ/վ պատ՝2

3.V=108000կմ/ժ

V(մ/վ)-?

V=108000.կմ/ժ=3000/1000մ

Թե ինչու՞ Մեծ Հայքում ընդունվեց Քրիստոնեությունը` որպես պետական կրոն

Ինչպես գիտենք, հայերը քրիստոնեությունից առաջ դավանում էին հեթանոսություն և ապրում էին քիչ թե շատ խաղաղ կյանքով: Կա կարծիք,որ քրիստոնեության ընդունումը Հայաստանի պատմության մեջ ամենամեծ սխալներից մեկն էր: Այդ կարծիքի տեր մարդիկ են հեթանոսները(ցեղակրոնություն դավանողները): Նրանք կարծում են,որ հայերն արիական ծագում ուեն և "բոլորից մի գլուխ բարձր են":Ըստ նրանց քրիստոնեությունն օտարածին կրոն է,որը ծնունդ է առել Եբրայեցիներից,իսկ այդ կրոնի հիմքում ընկած է հուդայականությունը: Բազմիցս կարդացել եմ նրանց գրառումները և հասկացել եմ, որ նրանք ցանկանում են հայ ազգին տեսնել ցեղակրոն: Նշեմ,որ Գարեգին Նժդեհն է այդ ուսմունքի հեղինակը: Ճշմարտություններ շատ կան այդ մտքերի մեջ և ես անձամբ չեմ կարող չհամաձայնել դրանց հետ: Առաջին հայածքից մենք եբրայեցիների հետ՝ առավել ևս "իրենց" կրոնի հետ կապ չունենք(այս տեսակետը շատ է շոշափվում վերջին ժամանակներս): ԲԱՅՑ....Կա մի բայց, որը չի կարող անտեսվել: Ինչպես գիտենք հայերի նախահայրը Հայկն էր: Ըստ առասպելի` Հայկը Թորգոմի որդին էր:Թորգոմը համարվում է բոլոր Անդրկովկասյան ցեղերի նախահայրը.նրա որդիներն են՝ 

THE PIPER

This is another story that is not true. You will not find it in your history books. The story is about a city in Germany. The people who lived in the city were very unhappy. Because there were a lot of rats in the houses. They were very big rats. They bit dogs and little babies and killed cats. They ate all the food. They made a lot of noise. One day the Governor of the city asked all the people to come to a meeting. They talked for a long time but they didn’t know what to do. Suddenly the door opened and a tall stranger came in. He wore a long coat. Half of the coat was red and half was yellow. “I can play my pipe and all the rats will run away. Will you pay a thousand pieces of gold for that?” “A thousand pieces?” said the Governor. “We’ll give you fifty thousand.” The Piper went out and raised the pipe to his lips. He began to play. When the rats heard the music they came out of the houses. They all ran after the piper. He went down the street. When he came to the bank of river he stopped. But the rats did not stop. They went into the river one after the other and drowned there. The Piper went to the Governor and said, “All the rats drowned in the river. Please give the fifty thousand pieces of gold that you promised.” “Fifty thousand pieces of gold is too much,” said the Governor. “I did not promise you fifty thousand. That was a joke. I shall give you fifty.” The Piper was angry. “But you do not keep your promise. I shall play my pipe again. Then you’ll be sorry.” “We are not afraid of you!” said the Governor. “All the rats drowned. They will not come back again!” “You will see,” said the Piper. He went out and raised the pipe to his lips. The Piper began to play again. When the children heard the wonderful sound, they came out of the houses, and ran after the Piper. At first he took the children to the river. All the people were very frightened. “The children will fall into the river, like the rats,” they said. The Governor and the people could not move or speak. But the Piper turned towards a mountain. The Governor said, “When he climbs that mountain, he will stop playing his pipe. Then our children will come back.” “Yes,” said all the people and they felt happy again. But when the Piper reached the mountain, he did not climb it. A great hole opened in the mountain. The Piper and all the children went inside. They sang songs and laughed. The hole closed and the people of the city never saw their children again. That was how the Piper punished the people because they did not keep their promise.

Սա ուրիշ պատմություն է, որը ճիշտ չէ: Դու սա չես կարող գտնել քո պատմության գրքերում: Պատմությունը Գերմանիայում գտնվող մի քաղաքի մասին է: Քաղաքում ապրող մարդիկ շատ տխուր էին: Որովհետև տներում կաին շատ առնետներ: Դրանք շատ մեծ առնետներ էին: Նրանք խփում էին շներին և փոքրիկ երեխաներին ու սպանում էին կատուներին: Նրանք ուտում էին ամբողջ ուտելիքը: Նրանք շատ էին աղմկում: Մի օր քաղաքի
առաջնորդը հրամայեց բոլոր մարդկանց գալ հանդիպման: Նրանք խոսեցին շատ ժամանակ, բայց
նրանք չգիտեին ինչ անել: Հանկարծ դուռը բացվեց և մի բարձրահասակ անծանոթ ներս մտավ: Նրա հագին
երկար բաճկոն էր: Բաճկոնի կեսը կարմիր էր և կեսը դեղին:
- Ես կարող եմ նվագել իմ սրինգը և բոլոր առնետները կփախչեն: Դուք կվճարե՞ք ինձ հազար ոսկի դրա համար:
- Հազա՞ր, - ասաց առաջնորդը, Մենք կտանք քեզ հիթսուն հազար:
Սրնգահարը դուրս եկավ և բարձրեցրեց սրինգը իր շուրթերին: Նա սկսեց նվագել: Երբ առնետները լսեցին երաժշտությունը նրանք դուրս եկան տներից: Նրանք վազեցին սրնգահարի հետևից: Նա դուրս եկավ փողոց: Երբ նա հասավ գետափ նա կանգնեց: Բայց առնետները չկանգնեցին: Նրանք գնացին գետի մոտ մեկը մեկից հետո և խեղդվեցին այնտեղ: Սրնգահարը գնաց առաջնորդի մոտ և ասաց:
- Բոլոր առնետները խեղդվեցին գետի մեջ: Խնդրում եմ տվեք ինձ հիթսուն հազար ոսկին, որ ինձ խոստացել էիք:
- Հիթսուն հազար ոսկին շատ է, - ասաց առաջնորդը, Ես քեզ չեմ խոստացել հիթսուն հազար: Դա կատակ էր: Ես քեզ կտամ հիթսուն:
Սրնգահարը զայրացավ.
- Բայց դուք չկատարեցիք ձեր խոստումը: Ես էլի կնվագեմ իմ սրինգը:
- Մենք քեզանից չենք վախենում, - ասաց առաջնորդը, Բոլոր առնետները խեղդվել են: Նրանք էլի հետ չեն վերադառնա:
- Կտեսնեք, - ասաց սրնգահարը:
Նա դուրս եկավ և բարձրացրեց սրինգը իր շուրթերին: Սրնգահարը սկսեց էլի նվագել: Երբ երեխաները լսեցին այդ հիանալի ձայնը, նրանք դուրս եկան տներից, և վազեցին սրնգահարի հետևից: Սկզբում նա տարավ երեխաներին գետի մոտ: Բոլոր մարդիկ շատ վախեցած էին:
- Երեխաները կնկնեն գետի մեջ, ինչպես առնետները, - ասացին նրանք:
Առաջնորդը և մարդիկ չէին կարողանում շարժվել կամ խոսել: Բայց սրնգահարը շրջվեց դեպի սարը: Առաջնորդը ասաց. «Երբ նա կբարձրանա այդ սարը, նա կդադարի նվագելը: Հետո մեր երեխաները կվերադառնան»:
- Այո, - ասացին բոլոր մարդիկ և էլի իրենց ուրախ զգացին: Բայց երբ սրնգահարը հասավ սարը, նա չբարձրացավ: Մի մեծ փոս բացվեց սարի մոտ: Սրնգահարը և բոլոր երեխաները մտան դրա մեջ: Նրանք երգեր էին երգում և ծիծաղում: Փոսը փակվեց և քաղաքի մարդիկ երբեք էլի չտեսան իրենց երեխաներին: Ահա թե ինչպես սրնգահարը պատժեց մարդկանց, որովհետև նրանք չկատարեցին իրենց խոստումը:

Զվարճալի օրերից մեկը

Մենք այսօր արաոտյան մասնաքցեցինք ընդանուր պարապունքին, այդ ժամանակ մենք փորցեցինք անտիվիրուս Կոմիտասի երգերը, իսկ դրանից հետո գնացինք դպրոցի տարացքը մաքրելու մենք հավաքեցինք տարացքի տոպրակները տերևները և այլ ուրիշ բաներ:
 Իսկ հետո գնացինք մեր ճաշարանի պատուհանները մաքրելու, մենք մեր գործը ավարտեցինք և գնացինք հեծանիվ քշելու:
    

Ճամբարային օրեր

Մենք այսօր առավոտյան գնացինք b-4-ի այգի և այնտեղ մենք երքեր երքեցինք, իսկ հետո պաղպաղակ կերանք և բարձացանք արհեստներ մենք այնտեղ պատրաստեցինք գնդիկներ, որպեսզի դրանցով պատրաստենք վզնոց:
     
Մեր երեխաներից մի քանիսը Ընկեր Վարդուհու հետ գնացին դպրոց իսկ ես Կրիստինանա Ալան և Էլլադան մնացինք և գնդիկները ավելի պնդացրեցինք: իսկ դրանից հետո մենքել վերադարձանք դպրոց: Այնտեղ մենք մասնաքցեցինք սեմինարի:
      
Իսկ հետո երեխաները գնացին տուն իսկ մենք երկարորյաի երեխաներով խաղացինք մի խաղ
     

շատ հետաքրքիր խաղ: Աննայի ձեռքին մի կլորակ կար վրան սլաք Աննան այդ կլորակի վրայի սլաքը լրացնում և ասում եր թե մենք ինց անենք օրինակ ասում եր աջ ձերքը կարմիրին կամ ձախ վոտքը կապույտին և այդպես օվ չեր կարողանում իր դիռքը կամ ոտքը անշարժ պահել պարտվոքով եր: