Ձյունը

Եկավ ձյունը իր հետ բերելով սառը օդը: Բայց ես այնքանել չեմ սիրում ձմեռը, ճիշտ է շատ գեղեցիկ է: Ճերմակ փաթիլները իջնում և ծածկում են տան կտուրները: Փողոցներում քայլում էին մարդիկ, որոնք արագ-արագ քայլերով շտապում են տուն: 

Պտերանմաններ

Պտերի բազմացումը նույնպես կատարվում է սեռական և անսեռ սերունդների հերթափոխումով: Հասուն` տերևացողուննավոր պտերը անսեռ սերունդն է։ Պտերների տերևի ստորին մակերեսին գտնվող գորշ թմբիկները կոչվում են սպորանգիումներ, որոնց մեջ հասունաում են սպորները։ Առանձին սպորանդիումներն անզեն աչքով դժվար է տեսնել։ Սպորները շատ փոքր են և կարելի է տեսնել միայն մանրադիտակով։ Յուրաքնչյուր սպոր իրենից ներկաըացնում է մեկ բջիջ` կորիզով, ցիտոպլազմայով և սննդսնյութերի անհրաժեշտ պաշարով: Սպորների հասունանալուց հետո սպորանգիումների պատերը պատռվում են, և սպորները քամու օգնությամբ տարածվում են: Ընկնելով խոնավ հոցի վրա` սպորները ծլում են, և նրանցից առաջանևմ են 1-2 սանտիմետր տրամագծով կանաչ սրտաձև թիթեղիկ՝ նախածիլ։ Նախածիլը ռիզոիդներով ամրանում է հողին։ Հողի կողմին ուղղված նախածիլի ստորին մասում զարգանում են արական և իգական սեռական օրգաններ։ Արական սեռական օրգանները կոչվում են անթերիդներ, իսկ իգականը` արքեգոնիումներ: Նրանց մեջ զարգանում են սերմնաբջիջներ և ձվաբջիջներ: Նախածիլը պտերի սեռական սերունդն է: Ջրի կաթիլով սերմնաբջիջները լողում են դեպի ձվաբջիջները, թափանցում են նրանց մեջ: Գամետները միաձուլվում են և կատարվում է բեղմնավորում: Բեղմնավորումից հետո ձևավորվում է կանաչ նախածիլի հաշվին: Սաղմն անմիջապես սկսում է ծլել, առաջանևմ է մանր տերևներով երիտասարդ պատերը: Հետագա զարգացումը և հասուն պտերի առաջացումը դանդաղ են ընթանում: Միայն մի քանի տարի անց ձևավորվում են պտերի խոշոր տերևները: Պտերը բազմանում են նաև վեգետատիվ ճանապարհով` կոճղարմատների առանձին մասերով։

Բազմաբջիջ կանաչ ջրիմուռներ

Բազմաբջիջ ջրիմուռները բազմանում են վեգետատիվ և սեռական եղանակով։ Սեռական բազմացումը կատարվևմ է անբարենպաստ պայմանների դեպքում։ Միանման թելիկները պատվում են լորձով, մոտենում և միանում են միմյանց, նրանց բջիջների միջև առաջանևմ են կամրջակներ որոնցով մի բջջի պարունկությունն անցնում է մյուսի մեջ։ Կորիզները միաձուլվում են առաջացնում են զիգոտ, որը պատվում է թաղանթով։ Հանգստի շրջանից հետո զիգոտից առաջանում է դուստրսպորոգիրա։ Սեռական բազմացման այդ եղանակը կոչվում է Կոնյուգացիա։

ստեղծական աշխատանք

https://hovhannisyanani.wordpress.com/2016/11/14/%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%B8%D5%BE%D5%B8%D6%80-%D5%A1%D5%A6%D5%A3%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6-%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80/

քարաքոս

Քարաքոսոեր արդ օրգանիզմներ են՝ կազմված սնկից և ֆոտոսինթեզող օրգանիզմից որոնք աճում են միասին։ Նրանց միջև գոյություն ունեն սիմբիոտիկ հարաբերություններ։ Ֆոտոբիոնտը սովորաբար կանաչ ջրիմուռ է  կամ ցիանոբակտերիա։ Քարաքոսերի մորֆոլոգիան, ֆիզիոլոգիան և կենսաքիմիան բավականին տարբերվում են առանձին վերցրած բաղադրիչների նույն հատկություններից։ Քարաքոսերի կարելի է հանդիպել երկրագնդի մի շարք էքստրեմալ միջավայրերում ՝ արկտիկական տունդրաներում, չոր անապատներում, ժայռոտ ծովափերում։ Նրանք հաճախ աճում են նաև խոնավ անտառներում՝ ապրելով ծառերի ճյուղերի և բների վրա մերկ ժայռերի վրա, պատերի, խաչքարերի վրա, ինչպես նաև հողի մակերեսին։ Քարաքոսերը լայնորեն տարածված են և հավանաբար երկարակյաց են։ Բայց և այնպես շատ քարաքոսեր խոցելի են միջավայրի պայմանների փոփոխությունների նկատմամբ, ուստի հարմար գործիք են գիտնականների համար օդի աղտոտվածությունը, օզոնային շերտի քայքայումը և մետաղներով աղտոտումը գնահատելու համար։ Քարաքոսերը օգտագործվել են նաև ներկերի և օծանելիքների ստացման համար, ինչպես նաև՝ ավանդական բժշկության մեջ։

Աշխատանքի ընթացքը Օգտվելուց առաջ ուսումնասիրեցի իմ չափանոթը: Չափանոթը գործիք է, որը նախատեսված է ծավալներ չափելու համար: Ծավալը մարմինը զբաղեցրած տեղն է: Չափանոթով չափում ենք հեղուկների ծավալները, կանոնավոր և անկանոն մարմինների ծավալները: Ծավալի չափման հիմնական միավորն է 1 մետր խորհանարդը: Օգտագործում ենք նաև այլ միավորներ: Իմ գործիքի չափման հնարավորություններն են նվազագույն և առավելագույն արժեքները: Դա սանդղակի ամենաներքևի և ամենավերևի նրբագծերի դիմաց գրված թվերն են: Որից հետո ես որոշեցի իմ չափանոթի սանդղակի բաժանման արժեքը: Դրա համար ընտրեցի 2 հարևան նրբագծեր, որոնց դիմաց թվեր են գրված: Հետո մեծ թվից հանեցի փոքր թիվը: Այժմ ստացված թիվը բաժանեցի նրանց միջև եղած բաժանումների թվին: 1մլ- իմ սանդղակի բաժանման արժեքն է:

ԱՇՆԱՆ ԱՌԱՎՈՏԻ ԵՐԳԸ

Այնպես անլույս է այսօր
Առավոտըս լուսացել,—
Սիրտըս հիվանդ ու անզոր
Անլուսությամբ է լցրել...

Մութ է հոգիս հոգնաբեկ,
Թախիծով լի և անհույս.—
Հըրաշքով դու այսօր եկ,
Ժպտա, որպես արշալույս։

Հողմ ու անձրև շարունակ
Իմ լուսամուտն են ծեծում,—
Մի՛ թողնիր ինձ միայնակ
Անսահման այս կսկիծում...

Շրջում եմ դարձյալ պուրակում այն հին Աշնան թախծալի երգով օրորված, Հողմը փռում է տերևներ դեղին, Որպես հուշերըս — երա՜զ ու մեռա՜ծ։ Մենակ եմ հիմա, և դու, ո՞վ գիտե, Ո՞ր կողմերում ես — ժպիտով անուշ — Նետում ծիծաղիդ կարկաչն արծաթե, Վառում հայացքիդ դյութանքը քնքուշ… Եվ գիտեմ, պիտի նորից հայտնվես, Հիշես խոսքերը վաղուց մոռացված,— Հըրաշքին պիտի հավատամ և ես Ու կրծքիդ դնեմ գլուխըս հոգնած… Բայց երբե՛ք, երբե՛ք էլ չի վառվելու Ցնորքըս մեռած,— պատկերըդ հեռու…

Ատոմամոլեկուլային տեսություն

1. Բոլոր նյութերը կազմված են կամ մոլեկուլերից կամ ատոմներից: 2. Մոլեկուլը դա նյութի փոքրագույն մասնիկն է, որը պահպանում է նյութի հատկությունը: 3. Նյութի ագրեկատային վիճակը կախված է մասնիկների միջև տարածություններից: 4. Ատոմը հունարենից թարգմանվում է՝ անբաժանելի: 5. Ֆիզիկական երևույթների ժամանակ և ատոմներըը և մոլեկուլները պահպանվում են, իսկ քիմիական երևույթների ժամանակ մոլեկուլները քայքայվում են, իսկ ատոմները պահպանվում են:

1. В воскресенье мой друг был в  музее.

2. В субботу мы были в театре.

3. Вчера я была на лекции.

4. Преподаватель написал слова на вдоске.

5. Они должны играть в футбол на стадионе.

6. Ты должен купить продукты на рынке.

1. От добруго ссмени – добрый всход. 2. Нет тяжелее бремени, чем безделье. 3. большого пламени не затушпть. 4. Лучши глаза лишитьсв, чем доброго имяени.

1) имя

2) пламя

3) время

4) знамя 

5) семя  

Ես հավանեցի Լևոնի մայրիկին, որովհետեվ նա չէր ուզում՝ իր տղան հոր ճանապարով գնար նրա հայրը սիրահարվել էր մի երգչուհու և նրան բոլորը ծաղրում էին մի օր էլ նա մեկին ծեծեց և նրան ազատեցին աշխատանքից և նա դառավ հարբեցող ու մահացավ 

Հեծանվաարշավ

  Սեպտեմբերի 10-ին, Միջին դպրոցի սովորողները հեծանվաարշավ ունեցան դեպի Երևանյան լիճ: Մինչև սկսելը Ընկեր Անդրանիկը մեզ ծանոթացրեց կանոների հետ: Կանոնների հետ ծանոթանալուց հետ մենք շարժվեցինք: Մենք կանգառ ունեցանք ռուսական եկեղեցու մոտ, հաջորդ կանառը Իսակովի պողոտան էր իսկ այնտեղ շատ աղբ կար մենք տարածքը մաքրեցինք, մեքրելուց հետո մի փոքրիկ հանգստացանք և շարունակեցինք մեր ճանապարհը դեպի Սեյրանի բարձունք:     Այնտեղ նույնպես մաքրուցյուն կատարեցինք ընդմիջեցինք և վերադարձանք դպրոց:

English

Ողջույն: Ես Լիզա Ֆրանկլինն եմ: Ես Բրիտանացի եմ և ապրում եմ Սաութհամփթոնում:Ես տասնհինգ տարեկան եմ: Ես սիրում եմ սպորտ: Իմ սիրելի հոբբին նկարելն է: Եսնաև սիրում եմ լուսանկարել (Ես լուսանկարչական ակումբում եմ դպրոցում) և եսհաճույք եմ ստանում հեծանիվ վարելուց: Ես սիրում հեռուստացույցով դիտել սպորտ,հատկապես թեննիս: Ես իսկապես սիրում եմ Ռաֆաել Նադալին:

Իմ լավագույն ընկերուհին Սոնյան է: Մենք շատ ենք լսում երաժշտություն, և մենքմիասին հաճախ գնում ենք կինոթատրոն: Նրա սիրելի դերասանը Բեն Սթիլլերն է: Իմկարծիքով նա շատ զվարճալի է, բայց իմ սիրելի դերասանը Ջոննի Դեպպն է:

Ex 10c

Page 17   

1)      Sarah Caroline and Nadia are all 14 years aod. (true)

2)      They dont study lauguages. (false)

3)      All the clube meet after school. (false)

4)      Carolina plays the trombone in the school orchestr. (true)

5)      Sarah is in a sailing club. (true)

6)      The girls parents organise all the achool club. (true)

7)      Ther parents have to pay for the girls to be in a clubs. (false)

8)      There is a photographi club at the school. (false)

Քիմիա

Գինու քիմիա
Անհատական հետազոտական աշխատանք թեմաններ՝
1. Հայաստանում աճեցվող խաղողի տեսակները 
2. Ալկոլոհային խմիչքների ազդեցությունը օրգանիզմի վրա 
3.Լաբորատոր փորձեր գինու նմուշներով՝ սպիտակ գինի և արենի գինի:

Փորձ 1 
Հայտանյութի օգնությամբ գինու նմուշների միջավայրի որոշումը (հիմնային թե թթվային):

Նմուշ 1- Թույլ թթվային 
Նմուշ 2- Թույլ թթվային

Հիմա համեմատենք աղղաթթուն միջավայրի հետ: Աղղաթթու- Ուժեղ թթվային Գինու մեջ պաուրանակվող թթուներն են- Քացախաթթու, գինեթթու, լիմոնաթթու, խնձորաթթու, սաթաթթու և այլն: Այս նշված թթուները օրգանական թթուներ են:
Լաբորատոր փորձ 2: Չեզոքացման ռեակցիա սոդայով

Չեզոքացման ռեակցիա ժամանակ անջատվելու է ածխաթթու գազ: Երկու նմուշների գույնը փոխվեց, որովհետև միջավայրը դարձավ հիմնային: Հիմքը չեզոքացրինք աղղաթթով, և գինին ստացավ նախին բաց-վարդագույն ենարգը:

Խմորումը կենսաքիմիական գործընթաց է, որի ընթացքում խաղողում պաուրնակվող ածխաջրերը ենթարկվում են բակտերիալների ազդեցության խմորման:

Ջրածնի անձնագիրը:

Քիմիական նշանը H

Ar-1

Քիմ բանաձևը H2

Mr=2

Դիրքը

կարգաթիվը 1

Պարբերությունը 1

խումբը 1

Բաղադրությունը (1p,0n)e

Կառուցվածք H +1)1e

Ջրածինը ունի 3 իզոտոպ: Պռոտիյ,Դեյտերիյ,Տրիտիյ

Պռոտիյ (1p,0n)1e  Դերտերիյ (1p,1n)1e   Տրիտիյ (1p,2n)1e

Վալենտականությունը 1

ՕԱ՝ 0,+1,-1

Ջրածնի տարածվսծությունը

Ջրածինը ամենատարածված տարրն է տիեզերքում:

Երկրագնդի վրա կազմում է ընդամենը 1%:Մտնումե տարբեր նյութերի կազմի մեջ՝ ջրի,գազի, վառելանյութերի,օրգանական նյութերի և բնական թթուների մեջ:

Ֆիզիկական հատկությունները՝ անգույն,անհոտ,անհամ գազ է, ջրում շատ վատ է լուծվում՝

100լ ընդամենը 2 ծավալ:

Մոլերակների քիմիական տարածվածությունը:

Թթվածնի անձնագիրը 

Քիմիական նշանը` O Քիմիական բանաձևը O2 Հարաբերական ատոմային զանգվածը Ar—16 Իզոտոպները—16O, 17O, 18O Դիրքը պարբերական աղյուսակում Կարգաթիվը 8 Պարբերությունը 2 Խումբը 4-րդ Ենթախումբը A Ատոմի բաղադրությունը և կառուցվածքը (8P,8n)8e (+8) Օքսիդացման աստիճանը -2 Հաշվել մեկ ատոմի զանգվածը 16*1,66*10^-27- 26*56*10^-27

Գիտելիքի ստուգում` թեստ-1 
1. Ո՞ր շարքում է գրված միայն ֆիզիկական մարմիններ. 
ա) գիրք, մեխ, ալյումին, ազոտ 
բ) սեղան, գրիչ, տետր, մատանի 
գ) երկաթ, քանոն, ոսկի, թթվածին դ) պղինձ, ջուր, արծաթ, ջրածին 

2. Քանի՞ նյութ է ներկայացված հետևյալ բառակապակցություններում. ջրի կաթիլ, պղնձե թաս, ալյումինե կաթսա, ռետինե գնդակ, պղնձե կուժ, սառցե դղյակ. 
ա) 3  բ) 6  գ) 4  դ) 5

3. Նշվածներից ո՞ր շարքում են գրված միայն օրգանական նյութեր. 
1) ջուր, թթվածին, կավիճ, սպիրտ 
2) կերակրի աղ, սպիտակուց, ճարպ, ազոտ 
3) շաքարավազ, քացախաթթու, գլյուկոզ, սպիրտ 
4) սոդա, ջուր, ածխաթթու գազ, բենզոլ

4. Ո՞ր շարքում են չվերականգնվող բնական պաշարների անվանումները. 
1) բնական գազ, անտառային ծածկույթ, օդ, ջուր 
2) մաքուր ջուր, բերրի հող, նավթ, ածուխ 
3) բույսեր, կենդանիներ, մետաղներ, օդ 
4) մետաղներ, բնական գազ, ածուխ, նավթ

5. Որքա՞ն է ոսկու ձուլակտորի զանգվածը, որի ծավալը 2սմ3 է, իսկ ոսկու խտությունը 19,3 գ/սմ3 է. 
1) 38,6գ  
2) 9,65գ  
3) 3,86գ  
4) 1,93գ

6. Համապատասխանեցրեք նյութի հատկությունները և անվանումը.
Հատկությունները                                                             Անվանումը
ա) բնորոշ հոտով թափանցիկ հեղուկ                           3) քացախաթթու
բ) ջրում լավ լուծվող պինդ նյութ                                    2) սախարոզ
գ) մետաղական փայլով պինդ գունավոր նյութ           6) յոդ
դ) ջրում քիչ լուծվող անհոտ, անհամ գազ                    4) թթվածին

7. Ո՞ր շարքում են գրված միայն բարդ նյութերի բանաձևեր. 
1) Al, HCl, Cu, Na2SO4 
2) AgBr, H2, CaCO3, P4 
3) H2O, N2, O3, Ni, S8 
4) NaOH, CO2, NH3, CuSO4

8. Ո՞ր տարրական մասնիկներից է կազմված ատոմը. 

1) միայն էլեկտրոններից 

2) նեյտրոններից և էլեկտրոններից 

3) պրոտոններից, էլեկտրոններից և նեյտրոններից 

4) միայն պրոտոններից

9. Ո՞ր շարքում է գրված ֆոսֆոր, թթվածին, ածխածին, երկաթ և ազոտ քիմիական տարրերի նշանները. 
1) F, C, P, Si, Na 
2) O, C, Li, K, Ba 
3) P, O, C, Fe, N 
4) K, Na, P, Fe, C

10. Օդում ֆոսֆորի այրման, ստացված ֆոսֆորի (V) օքսիդի ջրում լուծվելը և ֆոսֆորական թթվի չեզոքացումը նատրիումի հիդրօքսիդով ռեակցիաներ ի ո՞ր տեսակին են համապատասխանում . 
1) միացման, տեղակալման, փոխանակման 
2) միացման, միացման, փոխանակման 
3) փոխանակման, տեղակալման, միացման 
4) միացման, փոխանակման, տեղակալման

05.10.2018

Ֆիզիկական քիմիական երևույթներ

Երևույթները լինում են ֆիզիկական, քիմիական և միարջամանակ ֆիզիոքիմիական; Ֆիզիկական երևույթների դեպքում նոր նյութեր չեն արաջանում այլ պոխում են ագրեգատային վիճակը և ձևը: Քիմիական փոխադրումները, երևույթներր, ռեակցաներում, փոխարկումներում նյութերը դրոևորում են իրենց քիիական հատկությունները: Եվ առաջանում են նոր ֆիզիկաքիմիական և ֆիզիգոգիական: Քիմիական երևույթի հատկանիշներն են գույնի փոփոխություն, ջերմության անջատում կամ կլանում, հոտի առաջացում կամ անհետացում:

Եթե տեղի է ունենում քիմիկան փխադրում քիմիական ռեակցիա ապա այն պետք է գրել քիմիական ռեակցիայի հավասարումը:

Փորձ հրաբուխ

(NH4)2Gr207

Cr203+N27+4H20

28.09.2018

Նյութի հատկություն ասելով հասկանում ենք այն բնութագրիչները որոնցով նյութերը նման են իրար կամ տարբերվում են իրարից  տարբերվում են նյութերի երեք հատկություններ

Նյութի հատկություններ

-ֆիզիկական

-քիմիական

-ֆիզիլոգիական

Նյութի ֆիզիկական հատկությունները դիտարկում են կամ չափում են արանց նոր նյութ ստանալու  

Նյութերի Քիմիական հատկությունները այլ նյութերի հեը բոխազդելու ընդունակություննե

Նյութի ֆիզիլոգիական հատկությունը ազդեցություննե կենդանի որգանզմի վրա

Գործնական աշխատանք

Նյութերի ֆիզիկական հատկությունները

Համար առաջին նյութը բնության մեջ ջուր, ջուրը անորգանական նյութ է բարդ նյութ է քիմիական բանաձեվը H2O ջրի քանակական բաղադրություն ասելով հասկանում ենք ա) ատոմների թիվը մոլեկուլում ինդեքս N(H)=2ատոմ N(O)=1ատոմ բ) ատոմների զագվածային հարաբերությունը բարդ նյութում m(H):m(o)=2*1:16=1:8  գ) ատոմների զանգվածային բաժինները բարդ նյութ է M2=2*1+1*16=2+16=18  w(0)16*100/9=800/9=88,89% w(H)=100%-88,89=11,11% դ)ատոմի մոլային բաժինը բարդ նյութը y(H)=2/2+*100%=66,67%

4(O)=100-66.67=33:33%

Որակական բաղադրությունը կազմված է ջրածին և թթվածին քիմիական տարերց

Տանը

կերակրի աղ NaCl

գինու ոպիրտ C2H5Oh

խմելու սոդա NaHCO3

գլուկոզ C6H12O6

շաքար C12H22O11 

Դաս 1. Կրկնողություն` Ինչ՞ է նյութը,պարզ և բարդ նյութեր, անօրգանական և օրգանական նյութեր:Մաքուր նյութեր, խառնուրդներ(համասեռ և անհամասեռ):Նյութի բաղադրությունը՝մոլեկուլ,ատոմ , իոն (կառուցվածքը,բաղադրությունը):Նյութի հատկությունները՝ ֆիզիկական, քիմիական, ֆիզիոլոգիական: 

այն ինչից կազմված են բոլոր ֆիզիկական (առարկաները) մարմինները կոչվում է նյութ: Նյութերը ունեն որոշակի բաղադրություն կառուցվածք և հատկություններ: Պարզ  նյութերը կազմված են միատեսակ քիմիական տարրի ատոմներից: Օրինակներ՝ ոսկի, արծաթ, ածխածին, ալմաստ, երկաթ, ֆերում, սնդիկ, թթվածին:

Բարդ նյութերը կազմված են  2 կամ ավելի քիմիական տարրի ատոմներից: Ըստ ծագման լինում են անորգանական և որգանական: Որգանական նյութերի օրինակներ՝ սպիտակուց, ածխաջուր, ածխաջրախիններ, շաքար, 

Ջրածինը համար մեկ տարրը տիեզերքում

Ջրածին

H2

Ջրածինն անգույն, անհոտ, անհամ գազ է: Ամենատարածված քիմիական տարրն է Տիեզերքում. կազմում է աստղերի և Արեգակի զանգվածի մոտ կեսը, Արեգակի մթնոլորտի 84 %-ը, միջաստղային միջավայրի և միգամածությունների հիմնական մասը: Աստղերի ընդերքում ջրածնի ատոմների միջուկները վերածվում են հելիումի ատոմների միջուկների (ջերմամիջուկային սինթեզ), և անջատվում է մեծ քանակությամբ էներգիա: Ջրածնի պարունակությունը երկրակեղևում 0,15 % է, ընդհանուր պարունակությունը Երկրի վրա՝ 1 %: Ջրածինը Երկրի վրա ազատ վիճակում հանդիպում է հազվադեպ՝ որոշ հրաբխային և այլ բնական գազերում, օդում՝ 10-4%: Մթնոլորտի վերին շերտերում ջրածնի պարունակությունը շատ ավելի մեծ է, մերձերկրյա տարածությունում առաջացնում է Երկրի պրոտոնային ճառագայթումային գոտին: Ջրածինը մտնում է ամենատարածված նյութի՝ ջրի (11,19% ըստ զանգվածի), ինչպես նաև քարածխի, նավթի, բնական գազերի, կենդանական ու բուսական օրգանիզմների բաղադրության մեջ:

Բնական ջրածինը բաղկացած է պրոտիում (1H) և դեյտերիում (2H) կամ D կայուն իզոտոպներից: Բնական ջրածինն աննշան քանակներով պարունակում է նաև ճառագայթաակտիվ՝ գերծանր ջրածին՝ տրիտիում (3H) կամ T, որը սինթեզվում է մթնոլորտի վերին շերտերում՝ տիեզերական նեյտրոնների և ազոտի փոխազդեցությամբ: Ծանր ջրածնի (D) պարունակությունը օվկիանոսների վերին շերտերում ավելի մեծ է, քան մթնոլորտային տեղումներում և սառցադաշտերում:

Ջրածնի մոլեկուլը երկատոմ է: Ատոմական ջրածինը քիմիապես ակտիվ է, մոլեկուլայինը՝ համեմատաբար պասսիվ: Ոչ մետաղների հետ ջրածինն առաջացնում է գազային միացություններ: Ջրածինն այրվում է՝ մեծ քանակությամբ ջերմություն անջատելով: 2 ծավալ ջրածնի և 1 ծավալ թթվածնի խառնուրդը պայթուցիկ է և կոչվում է շառաչող գազ: Բարձր ջերմաստիճաններում ջրածինը միանում է ալկալիական և հողալկալիական մետաղներին՝ առաջացնելով մետաղների հիդրիդներ:

Ջրածին իոնի (H+) կամ այլ ատոմի հետ բևեռացված կապով միացած ջրածնի ատոմի մասնակցությամբ իրականանում է ջրածնական կապը, առանց որի Երկրի վրա գոյություն չէին ունենա հեղուկ ջուրը, սպիտակուցները, հետևաբար և կյանքը:

Ջրածինը հիմնականում օգտագործվում է ամոնիակ ստանալու համար, որը ելանյութ է ազոտական թթվի, ազոտական պարարտանյութերի արտադրության մեջ: Ջրածինն օգտագործվում է նաև սպիրտների, արհեստական հեղուկ վառելանյութերի, ճարպերի ջրածնավորման, օդերևութաբանական զոնդեր, օդապարիկներ և դիրիժաբլներ լցնելու (հելիումի խառնուրդով) համար: Ջրածնաթթվածնային այրիչներն օգտագործում են մետաղները զոդելու և կտրելու համար:

Ջրածին 

1. Ջրածնի ընդհանուր բնութագրումը, (1p,0n)1e,
2. կարգաթիվը -1
3. դիրքը պարբերական համակարգում,պարբերությունը-1, խումբը—-1խումբ,գլխավոր ենթախում
4. Հարաբերական ատոմային զանգված՝   Ar(H)=1
5. Պարզ  նյութի  քիմիական բանաձևը`H2
6. Հարաբերական մոլեկուլային զանգված Mr(H2)=2
7.  Իզոտոպները—Պրոտիում-1H  , դեյտերիում-                      2D,տրիտիում-3T
8. Ատոմի բաղադրությունը և կառուցվածքը—+1)1e
9. Վալենտականություն-1, օքսիդացման աստիճանը—-                 +1,-1

                      

                    Ջրածնի քիմիական հատկությունները

1.2H2 +O2 =2H2O

2.H2+Cl2=2HCl

 H2+S=H2S

3.2Na0+H20 =2Na+1H-1

Na0 -1e= Na+1

H20+2e= 2H-1

4.CuO +H2 = Cu +H2O

   սև             կարմիր   

Fe(OH)2=FeO +H2O

Fe2O3 +3H2= 3H2O +2Fe            

HgO +H2= H2O+Hg

S+4O-22+ H2O=H2SO3

Ca->CaO->Ca(OH)2->CaCl2

2Ca +O2=2CaO

CaO +H2O= Ca(OH)2

Ca(OH)2+2HCl= CaCl2+2H2O

PbO+H2= H2O+Pb

Ջրածնի ստացումը և քիմիական հատկությունները 

Փորձ 1. Ջրածնի ստացումը ջրի էլեկտրոլիզի միջոցով

2H2O =2H2 + O2

Սարքի մեջ ջուր լցնենք և հաստատուն էլեկտրականհոսանքանցկացնենք : Քիչ անց` U-ձև խողովակի երկու ճկափողումհավաքվում են գազեր, որոնց ծավալները տարբեր են,Խողովակներից մեկում գազի ծավալը երկու անգամ ավելի է:Ճշտելու նպատակով, թե ի՞նչ գազեր են առաջացել, առկայծողմարխը մոտեցնենք քիչ ծավալով գազին ու փականը բացենք:Մարխը բռնկվում է: Դա վկայում է, որ տվյալ գազը թթվածինն է:Այնուհետև երկրորդ խողովակին, որտեղ գազի ծավալը երկուանգամ ավելի է, այրվող մարխը մոտեցնենք ու փականը բացենք:Այս դեպքում բռնկվում է գազը և յուրահատուկ շառաչյունովայրվում: Նշանակում է երկրորդ գազը ջրածինն է:

Փորձ 2.     Ջրածնի ստացումը ակտիվ մետաղների և թթուների    

                               փոխազդեցությամբ

Փորձանոթի մեջ գցեք  3-4  հատ ցինկի կտորներ, վրան զգուշությամբ ձագարի միջոցով ավելացրեք աղաթթվի լուծույթ փորձանոթի  ¼ մասով: Ի՞նչ նկատեցիք:Անջատվող գազը ստուգեք այրվող լուցկու միջոցով: Գրեք քիմիական ռեակցիաների հավասարումները

                 Zn+2HCl=ZnCl2+H2

https://www.youtube.com/watch?v=Uln2efmyouU

ջրածնի անձնագիրը

ջրածինը ամենատարածված տարն է տիեզերքում երկրագնդի վրա կազմում է 1%, ջրածինը մտնում է տարբեր նյութերի կազմի մեջ օրինակ նաֆթի, ջրի, գազի, նաֆթի. օրգանական նյութերի և բնական նյութերի կազմի մեջ  

քիմիական նշանը H. աեռ1

քիմիական բանաձևը H2(ոչ բեվեռային կովալենտ կապ )

դիրքը պարպերական համակարգում կարքաթիվ 1 պարբերությունը 1 խումբ 1 ենթախումբ գլխավոր

բաղադրություն (1p 0n) 1e

ատոմի կառուցվածքը H+1)1e

ունի 3 իզոտոպ H1 H2 H3

պրոտիվ(1p, 0n)1e,  դեյտերի(1p, 1n)1e,  տրիտիյ(1p, 2n)1e.

վալենտականություն 1 օքսիդացման աստիճանը 0, +1, -1

ֆիզիկական հատկությունները անգույն, անհան, անհոտ, գազ է  ջրի մեջվատ է լուծվում 

_{Թթվածնի անձնագրի կազմումը`}

 _{Թթվածնի ընդհանուր բնութագրումը}

_{Քիմիական նշանը O}

 _{Քիմիական բանաձևըO}2     

_{Հարաբերական ատոմային զանգված՝   Ar(O)=16}

_{Հարաբերական մոլեկուլային զանգված Mr(O}2₎₌₃₂

_{Իզոտոպները (դրանք նույն ատոմների տարատեսակներնն որոնք ունեն նույն պրոտունների ու ելեկտրոնների թվերը նույնեն իսկ նետրոնները տարբեր) 16}8_O,178_O,188_O

_{Դիրքը պարբերական համակարգում՝կարգաթիվը8, պարբերությունը2, խումբը6}

_{Ատոմի բաղադրությունը 8n 8e և կառուցվածքը}

_{Վալենտականությունը2}

ալոտրոպիան դա այն  երեվությնե որի ժամանակ նույ տարը բնության մեչ կարողե արաջացնել մի քանի պարզ նյութեր իսկ նյութերը կոչվումեն ալոտրոպիկ հարաբերություն

Թթուներ են կոչվում այն բարդ նյոըթերը որոնք կազմված են ջրածնի մեկ կամ մի քանի ատոմներից և թթվածնի մնացորդներից:

HCL-աղաթթու  քլորիդ

HNO3-ազոտական       նիտրատ

HSO4-ծծմբական           սուլֆատ

HCO3-ածխաթթու          կարբոնատ

H2S1O3-սիլիկաթթու      սիլիկադ

H3IO-ֆոսֆորական        ֆոսֆատ

Քիմիական բանաձևը նյութի բաղադրության պայմանական գրարումն է նշանների և ինդեքսների միջոցով :

Աղեր են կոչվում այն բարդ նյութերը որոնք կազմված են մետաղի ատոմներից և թթվային մնացորդից:

Հիմքեր են կոչվում  այն բարդ յութերը որոնք կազմված են մետաղի ատոմներից և հիդրոքսո խմբերից:

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------

Կովալենտ է կոչվում այն կապը, որը արաջանում է ոչ մետաղների ատոմների միջև:

Ելեկտրոն ձքելու հատկությունը կոչվում է ելեկտրաբացասականություն:

Կովալենտ կապը լինում է 2 տեսակի ոչ բեվեռային և բեվեռային, ոչ բեվեռային կովալենտ կապը առաջանում է միևնույն որ մետաղների ատոմների միջև:

Բեվեռյին կովալենտ կապը առարանում է տարբեր ոչ մետաղների միչև ընդանուր էլեկտրնային զույգի միջոցով:

Իոնային կապ

Իյոնային է կոչվում այն կապը, որը առաջանում է մետաղների և ոչ մետաղների ատոմնեի միջև տարբեր լիցքաորված իյոնների միջոցով: իյոնները դրանք լիցքաորված մասնկներ են, որոնք աեաջանում են ատոմներից լեկտրոններ  կորցնելու կամ ընդունելու միջոցով:

մետաղները կորցնում են ելեկտրոններ առաջացնելով դրական իոններ:

Ոչ մետազները ընդունում են ելեկտրոններ առաջացնելով մինուս իոններ տարբեր լիցքաորված իոնները ձգում են իրար առաջացնելով իոնական կապով իոնական միացություններ:

----------------------------------------------------------------------------------------------------------

H, A, R, M, S.

H, He հելիում Hg սնդիկ Hf հաֆնիում Ho հոլմիում Hs հասիում  

A, Al ալյումին Ag արծաթ As Արսեն At աստատ Au ոսկի Ac ակտինիում Ar արգոն

R, Rb ռուբիդիում Ra ռադիում Rf ռեզերֆորդիում Ru ռութենիում Rh ռոդիում Re ռենիում Rn ռադոն

M, Mg մագնիզիում Mn մանգան Mo մոլիբդեն Mt մայտներիում Md մենդելեվիում

S, Si սիլիցիում S ծծումբ Sc սկանդիում Se սելեն Sr ստրանցիում Sn անագ 

Նյութի անվան.	Ագրեգ. վիճակը	գույնը	հոտը	համը	Խտու- թյունը	Լուծ. ջրում	tհալմ. tեռմ.	Ջերմա- Էլեկտրա-հաղորդակց.	Պլաստ.
Ոսկի	պինդ	ոսկեգույն	-	-	19,3	Չի լուիծվում
կերակրի ազ	պինդ	սպիտակ	+	+	2,17	Լավ
ածզաթթու գազ	գազային	-	+	-	0,00198	քիչ
երկաթ	պինդ	արծաթափայլ	-	-	7,87	Չի լուիծվում
Պղինձ	պինդ	կարմիր	-	-	8,96	Չի լուիծվում

Հատկությունները դրանք այն հատկանիշներն են որոնցով նյութը նմանվում են կամ տարբերվում են իրարից: նյութի հատկությունները բաժանվում են երեք մասի ֆիզիկական, քիմիական, ֆիզիլոգիական:

ֆիզիկական հատկությունները դա նյութի ագրեկատային վիճակը, գույնը, հոտը, համը, լուծելիությունը ջրում, խտությունը, հալման եռման ժերմաստիճանը, պլաստիկություն, ելեկտրա և ժերմա-ելեկտրահաղորդականություն, նյութի քիմիական հատկությունները դա այտ նյութի փոխազդեթություննե այլ նյութերի հետ և նոր նյութերի առաջացումը նյութի ֆիլոլոգիական հատկությունը դա նյութի ազդեթություննե կենդանի որգանիզմների վրա