Հայոց լեզու

Մակբայ

Մակբայ։ Բայի հատկանիշ։

Ձևի՝ արագ, արագ-արագ, արագորեն, արտաքուստ, բարեկամաբար, բարոյապես, բացեիբաց, գործնականորեն, գիտակցաբար, դանդաղ, դանդաղորեն, զույգ-զույգ,  իսկույն, լրջորեն, խստիվ, կամաց, կամաց-կամաց, մեկ-մեկ, հազիվհազ, հանկարծ, հապճեպ, հիմնովին, հոտնկայս, հետզհետե, հօգուտ, ձեռաց, մեղմիվ, մենմենակ, մերթընդմերթ, մեղմիվ, միասին, միանգամայն, միաձայն, ներքուստ, շարունակ, շտապ, ջոկ-ջոկ, սրտանց, ի սրտե, ուշի-ուշով (ուշիուշով), քաջաբար, փոխեփոխ և այլն։

Ժամանակի՝ այժմ, արդեն, այլևս, այսուհետև, այնուհետև, այսօր, ամսեամիս, առայժմ, առհավետ, առմիշտ, ապա, գիշեր-ցերեկ, դեռ, դեռևս, երբեք, երեկ, ընդմիշտ, ժամ առ ժամ, ժամանակ առ ժամանակ, հար, հավետ, հավիտյան, հետագայում, հետո, հիմա, հնուց, հնում, մանկուց, միշտ, մշտապես, նախ, նախապես, նախօրոք, ներկայումս, շուտ, շուտով, վաղ, վաղը, վաղուց, վաղօրոք, վերջերս, վերջիվերջո, տարեցտարի, րոպե առ րոպե, ուշ, ցարդ, ցայժմ, ցմահ, օրըսօրե, օրեցօր, օր օրի և այլն։

Տեղի՝ ամենուր, ամենուրեք, այլուր, բերնեբերան, դեմառդեմ, դեմ դիմաց, դեսուդեն, դեմ հանդիման, դռնեդուռ, գյուղեգյուռ, երկրեերկիր, հետ, ընդառաջ, հեռու, հեռու-հեռու, մեջտեղ, սարնիվեր, վեր, վար, վերուստ, տեղ-տեղ և այլն։

Չափի՝ ամենևին, ամբողջովին, ավել, ավելի, ավելի ևս, առավել, առավելապես, բավականին, բավական, բազմիցս, բնավ, բոլորովին, գերազանցապես, գրեթե, դարձյալ, եռակի, երիցս, է՛լ ավելի, ընդամենը, լիովին, կիսով չափ, կրկին, կրկնակի, հազիվ, հաճախ, հաճախակի, համարյա, մասամբ, մասնակիորեն, մեկ-մեկ, մեկիկ-մեկիկ, մոտավորապես, նորից, շատ, շատ-շատ, չափազանց, սակավ առ սակավ, փոքր առ փոքր, փոքրիշատե, քիչ-քիչ և այլն։

Ընդհանրական՝  որոնք տարբեր տեքստերում տարբեր իմաստներով կարող են հանդես գալ. առաջ, անընդհատ, անմիջապես, արտաքուստ, ներքուստ, դեմ դիմաց, իսկույն, հաճախ, շարունակ, միանգամայն, ստեպ-ստեպ և այլն։

Նաև այլ խոսքի մասի արժեք ունեցող մակբայներ՝

Գոյական՝ վաղը, այսօր, շուրջբոլորը

Ածական՝ արագ, դանդաղ, եռապատիկ, շատ, երկուստեք

Ածական, գոյական՝ հետիոտն, ուղիղ

Կապ՝ առաջ, դեմ, հետ, հետո։

Առաջադրանք

Տրված տեքստից գտիր մակբայները, որոշիր տեսակները.

Գետակի վրա

Թեքվել ուռին.

Ու նայում է լուռ

Վազող ջրերին: —

…Երազ – աշխարհում

Ամեն բան հավետ

Գալիս է, գնում

Ու ցնդում անհետ:

Եվ գլուխը կախ`

Նա լաց է լինում.-

Ջրերը ուրախ`

Գալիս են, գնում…

1916, Ռոզոն

Ավ.Իսահակյան

Լուռ-ձևի

հավետ-ձևի

անհետ-ձևի

կախ-ձևի

ուրախ-ձևի

Լրացրու բաց թողած տառերը, գտիր

մակբայները, որոշիր տեսակները

ածականները, որոշիր տեսակները

բայերը, որոշիր հատկանիշները։

Արիասիրտ հալիձորցիները դույզն-ինչ չէին կասկածում, որ անմատչելի և կորնթարթ ու բրգաձև լեռների միջև ծվարարծ իրենց արծվաբույնը անառիկ է ու անընկճելի։ Նրանք նախորոք հայթայթել էին այն ամենը, ինչ որ անհրաժեշտ էր. խոտի ու մացառի խր-եր, եռացրած ջրով կա-սաներ. ահռելի որ-աքարեր։ Զ-րուգիշեր չէին դադարում օրհասական գոտեմարտին ըստ արժանվույն նախապատրաստվելու ձեռնարկումները։ Հ-դս ցնդեցին անօրեն ու ա-բարտավան թշնամու՝ մեր խրոխտ ամրոցը ճրագալույ-ին անակնկալ հարձակումով գրավելու բոլոր ճի-երը։ Թշնամին անցավ հյու-իչ պաշարման արյունաքամ անելով Հալիձորը անառիկ արծվաբույնը։

Առյուծասիրտ Մխիթարը՝ այծենակա-ը ուսին, սևեռուն ու ակնդետ հայացքով հետևում էր ան-ուդար-ին։ Մտասույզ ու ինքնամփոփ նստած՝ նա ծրագրում էր որոգայթներ լարել՝ հակառակորդին հանկարծակիի բերելու նպատակով։ Նա կ-կտուր ինչ-որ բան մռլտաց, ապա ընդոստ շարժումով ոտքի կանգնեց,  կարգադրեց ճեպ-նթաց սուրհանդակ ու-արկել Տաթև՝ Բայանդուր իշխանի մոտ։ Նոր էր Բայանդուր իշխանը իր կտրի-ներով դուրս եկել Տաթևից, երբ  երևաց գուժկանն ու լուր բերեց, որ թուրքերը շարժվում են Արարատի կողմից։ Իշխանը որոշեց կտրել ասկյարների ճանապարհը՝ կասեցնելով նրանց առաջընթացը։

Մակբայներ

միջև-տեղի մակբայ

նախօրոք-ժամանակի մակբայ

զօրուգիշեր-ժամանակի մակբայ

մտասույզ-ձևի մակբայ

ինքնամփոփ-ձևի մակբայ

Ածականներ

արիասիրտ-որակական

անմատչելի-որակական

կորնթարթ-որակական

բրգաձև-որակական

անառիկ-որակական

անընկճելի-որակական

ահռելի-որակական

րհասական-հարաբերական

անօրեն-որակական

ամբարտավան-որակական

խրոխտ-որակական

անակնկալ-հարաբերական

անառիկ-որակական

առյուծասիրտ-որակական

ակնդետ-որակական

սևեռուն-որակական

մտասույզ-հարաբերական

ինքնամփոփ-հարաբերական

կրկտուր-հարաբերական

ճեպընթաց-որակական

ընդոստ-հարաբերական

Առաջադրանք

Տրված բանաստեղծությունից գտիր բայերը, որոշիր հատկանիշները (խոնարհում, սեռ, կազմություն, եղանակ, ժամանակ, ժամանակային ձև, դեմք, թիվ)

Բանաստեղծությունից դուրս գրիր պակասավոր և անկանոն բայերը, որոշիր՝ պակասավոր են, թե անկանոն։

Տաղ անձնական

Թողած Կարսում, գետի ափին, տունս՝ շինված անտաշ քարով,

Կարսը թողած, Կարսի այգին ու հայրենի երկինքը մով

Եվ Կարինե Քոթանճյանին անգամ չասած մնաս բարով―

Ա՜նց եմ կենում հիմա օտար քաղաքների ճանապարհով:

Անց եմ կենում, շուրջս-մարդիկ, շուրջս դեմքեր հազա՜ր-հազա՜ր.

Շուրջս աշխարհն է աղմկում, մարդկային կյանքն անհավասար.

Եվ ո՞վ կասի՝ ինչո՞ւ ես դու, և ով կասի, թե ո՞ւր հասար,―

Դեմքերը, ախ, բութ են այնպես՝ կարծես շինված են տապարով:

Գորշ, տաղտկալի ու խելագար երգ է կարծես այս կյանքը մի.

Ինչ-որ մեկի սրտում բացված- վերք է կարծես այս կյանքը մի.

Եվ ո՞ւմ համար- էլ ո՞ւմ համար կարոտակեզ երգե հիմի

Սիրտս՝ լցված տարիների սեղմ արճիճով ու կապարով:

Բայց շուրջս թող որքան կուզե աշխարհը այս խնդա, ցնդի―

Ես- հաշմանդամ ու խելագար ու հավիտյան վտարանդի՜

Դեպի երկինք պիտի գնամ, դեպի եզերքը Ամենտի―

Իմ բարձր, հին ու աստղային երազների ճանապարհով…

Ու էլ ամե’ն մեղքի համար սիրտս հիմա ունի ներում.

Պիտի անդարձ ես հեռանամ, պիտի գնամ՝ ա’չքս հեռուն.

Թե Կարինե Քոթանճյանին տեսնեք Կարսի փողոցներում―

Ասե’ք նրան՝ Չարենցն ասավ- մնաս բարո՜վ, մնաս բարո՜վ…

շինված-ե խոնարհում, կրավորական, ածանցավոր, հարակատար դերբայ

չասած-ե խոնարհում, ներգործական, պարզ, հարակատար դերբայ

անց եմ կենում-ա խոնարհում, չեզոք, ածանցավոր, երրորդ դեմք, հոգնակի,  ներկա, սահմանական եղանակ, բաղադրյալ

աղմկում է-ե խոնարհում, չեզոք, պարզ,սահմանական եղանակ, բաղադրյալ, երրորդ դեմք, եզակի

կասի-ե խոնարհում, ներգործական, պարզ, ենթդրական եղանակ, ապառնի,  երրորդ դեմք, եզակի, պարզ

շինված են-ե խոնարհում, կրավորական, ածանցավոր, սահմանական եղանակ, ներկա,  երրորդ դեմք, հոգնակի, բաղադրյալ

բացված-ե խոնարհում, կրավորական, ածանցավոր, հարակատար դերբայ

երգե — ե խոնարհում, չեզոք, պարզ,

կուզե-ե խոնարհում, չեզոք, պարզ, ենթ․ եղ․, ապառնի, պարզ , երրորդ դեմք, եզակի

խնդա- ա խոնարհում, չեզոք, պարզ

ցնդի- ե խոնարհ, չեզոք, պարզ

պիտի գնամ-ա խոնարհում, չեզոք, պարզ, հարկադրական, պարզ, առաջին դեմք, եզակի, ապառնի

հեռանամ-ա խոնարհում, ներգործական, ածանցավոր, ըղձական, պարզ, ապառնի, առաջին դեմք, եզակի

տեսնեք-ե խոնարհում, ներգործական, ածանցավոր, ըղձական, պարզ, ապառնի, երրորդ դեմք, հոգնակի

ասեք-ե խոնարհում, ներգործական, պարզ, ըղձական, պարզ, ապառնի, երրորդ դեմք, հոգնակի:

Բայի եղանակները

Բայն ունի հինգ եղանակ՝

սահմանական

ըղձական

ենթադրական

հարկադրական

հրամայական:

Սահմանական եղանակը ցույց է տալիս անցյալում, ներկայում և ապագայում հաստատ կատարվող, կատարված և կատարվելիք գործողությունը։ Սահմանական եղանակն ունի յոթը ժամանակաձև, որոնցից մեկը պարզ է մնացած վեցը բաղադրյալ, մեկը ներկա ժամանակաձև է, մեկը՝ ապառնի, մնացած հինգը անցյալ ժամանակաձևերն են։ Դրանք են՝

1. Անկատար ներկա-երգում եմ, խաղում եմ։

2. Անկատար անցյալ-գրում էի, խաղում էի,

3. Վաղակատար ներկա-գրել եմ, խաղացել եմ։

4. Վաղակատար անցյալ-գրել էի, խաղացել էի։

5. Ապակատար ներկա-գրելու եմ, խաղալու եմ։

6. Ապակատար անցյալ-գրելու էի, խաղալու էի։

7. Անցյալ կատարյալ-վազեցի, խաղացի։

Հրամայական՝ միայն 2-րդ դեմք, միայն ապառնի ժամանակ. Խոսի՛ր, խոսե՛ք։ Արգելական հրամայականը՝ մի՛ խոսիր, մի՛ խոսեք։

Ըղձական եղանակ (երանի). ունի միայն 2 ժամանակ՝ անցյալ՝ խոսեի, խոսեինք; ապառնի՝ խոսեմ, խոսենք (բոլոր դեմքերով)։ Ժխտական անցյալը՝  չխոսեի, չխոսեինք; ժխտական ապառնի՝ չխոսեմ, չխոսենք (բոլոր դեմքերով)

Ենթադրական եղանակ. ըղձականից՝ կ եղանակիչով՝ ապառնի՝ կխոսեմ, կխոսենք; անցյալ՝ կխոսեի, կխոսեինք (բոլոր դեմքերով)։

Ժխտականը՝ ժխտական դերբայի միջոցով. չեմ խոսի, չենք խոսի,;  անցյալ՝ չէի խոսի, չէինք խոսի։

Հարկադրական եղանակ. ըղձականից՝ պիտի  կամ պետք է  եղանակիչով. ապառնի՝ պիտի խոսեմ, պիտի խոսենք; այնցյալ՝ պիտի խոսեի, պիտի խոսեինք։

Ժխտականը՝ չ ժխտական մասնիկը՝ եղանակիչի վրա՝  ապառնի՝ չպիտի խոսեմ, չպիտի խոսենք; այնցյալ՝ չպիտի խոսեի, չպիտի խոսեինք։

Հրամայական եղանակ

Հրամայական եղանակը արտահայտում է հրաման և հորդոր:

Հրամայական եղանակը ունի 2 ձև:

Հ եղ.ը ունի միայն ապառնի ժամանակ:

ունի 2դ դեմք

է խոնարհոման բայերի դեպքում-իՐ

ա խոնարհման բայերի դեպքում- Ա վերջավորությամբ

օր.՝խոսիր,նստիր,ասա:

ժխտականը կազմվում է մի արգելական բառով և ձևը կոչվում է արգելական հրամայական,շեշտն անցնում է մի-ի վրա

Եթե հրամայական եղանակի բայը իրենից առաջ լրացում ունի,շեշտն անցնում է բայի վրա:

Չշփոթել

արգելական հրամայականը ըղխժձական եղանակի ժխտական ձևի հետ:

Առաջադրանք. գտի՛ր հրամայական եղանակի բայերը, որոշիր նաև սեռը և կազմությունը.

— Հե՜յ, քաջ Թաթուլ, կանչեց Շահը,

Անմա՞հ էիր քեզ կարծում.

Ե՛կ, բերել եմ ես քու մահը,

Ի՜նչ ես թառել ամրոցում։

***

— Հապա լըցրե՜ք, իմ քաջ հյուրեր,

Բաժակներըդ լիուլի,

Խըմենք— Աստված կըտրուկ անի

Թուրը իմ քաջ Թաթուլի։

***

Պառկած է իբրև Թաթուլ իշխանը

Նազելի կընոջ գըլուխն իր կըրծքին,

Ու իբր ասում է՝ վե՛ր կաց, իմ հրեշտակ,

Թո՛ղ, որ սպանեմ ես էդ հըրեշին։

***

Է՜յ, հըսկեցե՛ք, ի՞նչ եք քընում,

Քաջ զինվորներ Թաթուլի.

Ո՞վ է, տեսեք, տանջվում մըթնում,

Քուն չի աչքին մոտ գալի։

***

Վե՜ր կացեք, վե՜ր, ամբողջ գիշեր

Մարդ է գընում ու գալի.

Հե՜յ, զարթնեցե՜ք, առյուծ քաջեր,

Պահապաններ Թաթուլի։

***

Ու լի դառնությամբ հարցընում է նա

Դալուկ, մարմարիոն Թըմկա տիրուհուն.

— Պատասխան տո՛ւր ինձ, մատնիչ սևաչյա,

Մի՞թե Թաթուլը քաջ չէր ու սիրուն…

***

Հե՜յ, պարոննե՛ր, ականջ արեք

Թափառական աշուղին,

Սիրո՛ւն տիկնայք, ջահե՛լ տըղերք,

Լա՛վ ուշ դըրեք իմ խաղին։

Բայ

1 Անորոշ

2ենթակայական-ոց,ացող

3 հարակատար-ած,ացած

4համակատար-ելիս,ալիս

Դերբայ՝2 խումբ

1 խումբ՝անկախ -անկախ են,որովհետև նախադասության մեջ օգտ․ առանց օժ․ բայ

2 խումբ՝կախյալ-

Անորոշ դերբայի հոլովումը

ուղղական-գրել կարդալ

սեռական-ու արտաքին Հ,գրելու ,կարդալու

տրական-գրելուն,կարդալուն

հայցական-գրելը,կարդալը

բացառական-գրելուց,կարդալուց

գործիական-գրելով,կարդալով

ներգոյական-գրելում,կարդալում

Ես գրելուց երբեք չեմ հոգնում

Բոլորը նստածից էին հարցնում ,թե ինչ գրեն։

4 անկախ դերբայ

1Անկատար-ում

2Ապակատար-ելու,ալու

3վաղակատար—ել,ացել,

4ժխտական-չեմ,ի,ա

մտել

Բայ, դիմավոր և անդեմ բայեր։ Անդեմ բայերի՝ դերբայների տեսակները։ Անկախ և ձևակազմիչ դերբայներ։

Առաջադրանք.

Լրացրու տառերը և կետադրիր։ 

Գտիր անկախ դերբայներն ու ձևաբայերը, որոշիր՝ որ դերբայն է։

Որոշել էինք շրջագայել, հավաքել ուշադրության արժանի հինավուրց ավանդությունները,ուսումնասիրել իմ հայրենի լեռնաշխարհի՝ հիացմունք պարգևող պատմական հուշարձանները, ճարտարապետական կոթողները։

Շրջում էինք ձիերով, հաղթահարում լեռնաշղթաների՝ հոգնություն պատճառող բնական  խոչընդոտները ,անցնում անդնդախոր ձորերով։ Ձիերին ազատ արձակելով՝ նստում էինք բարձունքների վրա, ակնապիշ նայում հազիվհազ նշմարվող օձագալար արահետներին, դիտում բացատները, որտեղ լուսնկա գիշերներին կխտարներն էին խայտում ,արջերն էին       մռթմռթում, գնում իրենց որջերը։ Ահա փոքրիկ լիճը՝ ալիքների բեկբեկուն արփիափայլով ,աչքի պես վճիտ․ տեղաբնակները լոռեցուն հատուկ չափազանցությամբ <<Ծովեր են անվանել այն։ Պատահում էր ,երբ գիշրը վրա էր հասնում, ճանապարհը վստահում էինք ձիերին։ Սմբակերի թափից պոկվում էին քարեր ու գլորվում, և անտառը լցվում էր ահասարսուռ արձագանքներով։

Որոշել էինք

շրջագայել

հավագել

ուսումնասիրել

Շրջում էինք

հաղթահարում

անցնում

նստում էինք

նայում

դիտում

խայտում

գնում

անվանել

Պատահում էր

վստահում էինք

պոկվում էին

լցվում էր

Շրջում էինք-անկատար

հաղթահարում-անկատար

անցնում-անկատար

Առաջադրանք

Դասավորիր պարբերություններն անհրաժեշտ հաջորդականությամբ։ Ստացված տեքստից դուրս գրիր դերանունները, որոշիր տեսակը։

Թե ինչպես է ճանճը զգում մագնիսային դաշտը, և ինչու է բնությունը նրան օժտել այդպիսի հատկությամբ, առայժմ պարզ չէ։ Ըստ երևույթին, նա ինչ-որ զգայուն օրգան ունի, որն ընդունակ է մագնիսական ուժագծերի ուղղությունն զգալու ոչ պակաս ճշգրտությամբ, քան կողմնացույցը, բայց գիտնականներն առայժմ այդ օրգանը չեն գտել։

Իսկ եթե մագնիսը զգուշորեն հեռացնեք, ապա ճանճը կսկսի մաքրվել՝ թաթը թաթին քսելով և թևերից ինչ-որ բան քերելով։ Մի՞թե տարօրինակ չէ։

Միջատները շատ զգայուն են մագնիսական դաշտի նկատմամբ. բավական է հետևել տնային ճանճին, կողմնացույցով որոշել, թե որտեղ են հյուսիսն ու հարավը, և կտեսնեք, որ եթե քամի չկա, ոչինչ չի խանգարում ճանճին. նա միշտ նստում է որոշակի ուղղությամբ՝ կա՛մ հյուսիս-հարավ, կա՛մ արևելք-արևմուտք։

Եթե նրան դնեք ուժեղ մագնիսի բևեռների միջև, նախ կսկսի անհանգստանալ, ապա ճնշված կանշարժանա նշված ուղղություններից մեկում։ Դուք կտեսնեք, թե ինչպես է նա գլուխը «հարդարում»։

3.Միջատները շատ զգայուն են մագնիսական դաշտի նկատմամբ. բավական է հետևել տնային ճանճին, կողմնացույցով որոշել, թե որտեղ են հյուսիսն ու հարավը, և կտեսնեք, որ եթե քամի չկա, ոչինչ չի խանգարում ճանճին. նա միշտ նստում է որոշակի ուղղությամբ՝ կա՛մ հյուսիս-հարավ, կա՛մ արևելք-արևմուտք:

1.Թե ինչպես է ճանճը զգում մագնիսային դաշտը, և ինչու է բնությունը նրան օժտել այդպիսի հատկությամբ, առայժմ պարզ չէ։ Ըստ երևույթին, նա ինչ-որ զգայուն օրգան ունի, որն ընդունակ է մագնիսական ուժագծերի ուղղությունն զգալու ոչ պակաս ճշգրտությամբ, քան կողմնացույցը, բայց գիտնականներն առայժմ այդ օրգանը չեն գտել։

4.Եթե նրան դնեք ուժեղ մագնիսի բևեռների միջև, նախ կսկսի անհանգստանալ, ապա ճնշված կանշարժանա նշված ուղղություններից մեկում։ Դուք կտեսնեք, թե ինչպես է նա գլուխը «հարդարում»։

2.Իսկ եթե մագնիսը զգուշորեն հեռացնեք, ապա ճանճը կսկսի մաքրվել՝ թաթը թաթին քսելով և թևերից ինչ-որ բան քերելով։ Մի՞թե տարօրինակ չէ։

Նա-

Նրան-

Դուք

Ածական

Ցույց է տալիս գոյականի հատկանիշ

Գեղեցիկ ծաղիկ

Երկու տեսակ՝ որակական

Ցույց է տալիս որակ առանց հարաբերելու ուրիշ գոյականի հետ

Հարաբերական

Ցույց է տալիս որակ,հարաբերած ուրիշ գոյականի հետ

Փայտե սեղան

Ածականների համեմատության աստիճաններ

3 աստիճան

1-դրական  առանց համեմատելու

Նեղ,լայն,մեծ

2-բաղդատական երկու առարկաների նույն հատկանիշներ

Ավելի գեղեցիկ,

կազմվում են ավելի քան պակաս պակաս քան

3 գերադրական   համեմատվում են առնվազն 3 առարկաների հատկանիշներով

Կազմ. Ամենա ,ագույն,ամենից

Հնչուն

Անուշ-որակական

Հավասար-

Ոլոր ու մոլոր-որակական

Անդոր-որակական

Դերանուն

Դերանուն են կոչվում այն բառերը, որոնք մատնացույց են անում առարկա, հատկանիշ, քանակ կամ որակ՝ առանց դրանք անվանելու։

Տեսակները՝

Անձնական՝ ես, դու, նա, ինքը

Ցուցական՝ սա, դա, նա, այս, այդ, այն, այսպես, այդպես, այնպես, այսքան,այդքան, այնքան….

Հարցական- ո՞վ, ե՞րբ, ի՞նչ, ինչո՞ւ, ո՞ր, որերո՞րդ, քանի՞, որտե՞ղ, ո՞ւր…

Հարաբերական- ով, երբ, ինչ, ինչու, որ, որերորդ, քանի, որտեղ, ուր…

Որոշյալ- ողջ(ը), ամբողջ(ը), բոլոր(ը), ամենքը, ամեն մեկը ամեն մի, յուրաքանչյուր, յուրաքանչյուր ոք…

Անորոշ- մի, ինչ-որ, ինչ-ինչ, որվևէ, որևէ, որևիցե, մեկը, երբևէ, ուրիշ, այլ, մի քանի...

Ժխտական-ոչ ոք, ոչ մի, ոչ մեկը, ոչինչ

Փոխադարձ- իրար, միմյանց, մեկմեկու։

Հոլովվում են գոյականին և տեղի ու ժամանակի մակբայներին փոխարինող դերանունները։ Անձնական դերանունը ունի հոլովման առանձնահատուկ համակարգ՝ դերանվանական հոլովում։ Այդպես են հոլովվում նաև մի քանի այլ դերանուններ՝ սա, դա, ով։ 

Կետադրության ստուգում

Շոգենավի քթի տակից դուրս թռչելով՝միմյանց հետևից հափշտակ վազում էին ջրի ուղատարած ծալքեր, որոնք նման էին մետաքսյա ծանր գործվածքի ծալքերի։ Նրանք խռովահույզ վազում էին, և շարունակ լայնանալով ու կնճռոտվելով՝վերջապես հարթվում էին, հավասարվում և ծփծփալով չքանում։ Միակերպ ճռնչացող անիվների տակ կծկվում էր ուռճացած փրփուրը, և կաթի պես սպիտակի տալով, մեղմ վշշալով փշրվում, օձագալար հոսանքներով ցիրուցան էր լինում և կորչում` կուլ գնալով մառախուղին։ Երբեմն-երբեմն ծովաշուշանն էր ելնում ջրի երես, բայց նույն վայրկյանին էլ, գլխի վրա շուռ գալով՝ սուզվում մեղմահույզ ջրի հատակը։

Անդադար ու մեղմահնչուն ծնգծնգում էր ղեկի մոտ կախված զանգակը: Նավապետը՝ փոքր ինչ կքած ուսերով արևավառ, ու լռակյաց մի մարդ, հոտնկայս ծխում էր իր կարճ ծխամորճը, իսկ նրա հետաքնին հայացքը հածում էր ծովի անսահմանության վրա: Իմ բոլոր հարցերին նա կցկտուր էր պատասխանում: Ակամա ես դիմում էի իմ միակ ուղեկցին՝ կապիկին: Նստում էի նրա կողքին և նա ցնծագին ուրախությունից գլուխկոնծի էր տալիս լպրծուն տախտակամածի վրա:

Գործնական աշխատանք

1․ Գտնե՛լ համաձայնության սխալները։

1. Մարդկանց մի մասը գնացին աշխատելու։

2. Պահանջվում է հմուտ մասնագետներ։

3. Նրան՝ որպես հմուտ մասնագետի, պարգևատրեցին։

4. Արմենը ընկերոջ հետ անցավ բակով։

5. Ամեն մեկը գնացին իր աշխատավայրը։

2. Գտնե՛լ խնդրառության սխալները։

1. Նա դաշնամուրի վրա լավ է նվագում։

Նա դաշնամուր լավ է նվագում։

2. Այդ գործում նա չի մասնակցել։

Այդ գործում նա չի ունեցել իր մասնակցությունը։

3. Ընկերս համաձայն էր իմ առաջարկի հետ։

Ընկերս համաձայն էր իմ առաջարկին։

4. Նկարը փակցրեց պատից։

Նկարը փակցրեց պատին։

5. Ոչ ոք չհետաքրքրվեց կատարվածից։

Ոչ ոք չհետաքրքրվեց կատարվածի մասին։

2․ Գտնել նախադասությունների մեջ բառագործածությունների սխալները:

Այդ գյուղի տանտերն էր նամակ գրել կաթողիկոսին:

Ավանդության համաձայն` մեկնեցին գյուղ և մասնակցեցին ծիսակատարությանը:

Ականակիտ խավար էր, և նավից ափ իջած նավաստիները հազիվ գտան իջևանատունը:

Այդ վերաբերմունքը սաստիկ վրդովվել էր իշխանին:

Բժիշկն ուշադիր քննարկեց հիվանդին և ախտորոշում կատարեց:

Նա շատ էր մեղանչում իր գործած մեղքերի համար:

Դարավոր կաղնին չդիմացավ շառաչյուն հողմին:

Փողոցով անցնում էր միջին տարիքի մի կին` գլխին հովհարով գլխարկ։

Գյուղացին այգեբացից մինչև ուշ երեկո անդուլ աշխատում էր:

Ցուցում տալիս վկաները հուզվում էին:

3․ Նախադասությունների մեջ գտնել խնդրառության սխալները:

Գետինը ծածկվեց ձյունից:

Գետինը ծածկվեց ձյունով։

Նրանք ապրում էին սարի գագաթում:

Նրանք ապրում էին սարի գագաթին։

Երբեք մեր աշխարհը մեր վրա այսքան ծանր պարտականություն չէր դրել:

Երբեք մեր աշխարհը մեզ վրա այսքան ծանր պարտականություն չէր դրել։

Մենք շնորհակալ ենք այն անշահախնդիր բժշկից, ով փրկեց մեր հարազատի կյանքը:

Մենք շնորհակալ ենք այն անշահախնդիր բժշկին, ով փրկեց մեր հարազատի կյանքը:

Նա իմ պես աշխատասեր չի եղել:

Նա ինձ պես աշխատասեր չի եղել։

Նա երկար ժամանակ էր, ինչ իմ հետ էր քայլում:

Նա երկար ժամանակ էր, ինչ ինձ հետ էր քայլում:

Ծնողների մոտ ուսուցչուհին խրախուսեց աշակերտների արարքներին:

Ծնողների մոտ ուսուցչուհին խրախուսեց աշակերտների արարքները:

4․ Փակագծերի բառերը տեղադրել կետերի փոխարեն` կատարելով համապատասխան փոփոխություններ:

1. Լճի մոտ` բարձրադիր ժայռի վրա, նստած էր մի մարդ` լայնեզր գլխարկով , և անթարթ հայացքով նայում էր.  կապույտ ջրերին: (Լիճ, նայել, գլխարկ, ժայռ)

2. Նա սովորություն  ուներ աշնանը վերջին անգամ այգին մտնել, ցանկապատն ամրացնելու և հնձանի դուռը փակելու , որպեսզի ձմռանը  գիշերներին գայլ ու գազան չպատսպարվեն ներսը: (Մտնել, ձմեռ, հնձան, աշուն)

3. Կրծքից արձակելով զղջման հառաչանք` դողդոջուն ձեռքով տխուր  շարժում էր անում` կարծես իրենից հեռացնելով օրիորդի գեղանի կերպարանքը: (Ինքը, օրիորդ, արձակել, ձեռք)

4. Թիֆլիսում ապրելու տարիներին հատկապես Վերնատան միջոցներով Թումանյանն իր շուրջն է  համախմբում գրական ուժերին, կազմակերպում արևելահայոց գրական կյանքը: (Կյանք, տարի, միջոց, ինքը)

5. Պապ թագավորը կրճատում էր ժողովրդից գանձվող եկեղեցական տուրքերը, փակեց անկելանոցներն ու կուսանոցները, ձգտում նվազեցնել եկեղեցու իշխանությունը, հաստատել արքունիքի մենիշխանություն: (Փակել, արքունիք, ժողովուրդ, եկեղեցի)

Գործնական աշխատանք

 Ուղղագրական բառարանի օգնությամբ կետերի փոխարեն լրացրեք ջ, ճ կամ չ

ա/  ալոճ, ակնակապիճ, աղճատել, աղջամուղջ, աճպարար, գեղջկական, անաչառ, անզիջում, անմիջապես, անջրդի (չջրած, չոր), անտերունչ (չքավոր), անրջել, աչալուրջ, աչքաբաց, աջակողմյան, աջափնյակ, աջլիկ, առաջարկություն, միջատ, միջոց, շուրջպար, վերջակետ, աղջիկ, ոչխար, ոջիլ, չղջիկ, փախչել, փարչ (կավե գավաթ), քրքիջ:

բ/  ա-ք, առաջին, առողջություն, առնչություն, բաղարջ (գաթա), բաճկոն, գաղթօջախ, գաղջ (խոնավ, բորբոսնած), գաճաճ (թզուկ, փոքր), գեղջուկ (գյուղացի), թռչուն, թռչել, թրջել, թրջոց, հորջորջել (անվանել, կոչել), մեջտեղ, միջակ, միջօրե, ողջույն, վերջին, մխրճվել, մռնչյուն, մրջյուն, շիճուկ, ողջագուրվել, անընդմեջ, պճնանք (զարդարանք), պճրանք(նազանք), քուրջ:

գ/ առաջնորդ, գոճի, դաջել, եղջերու, երկարաճիտ, զեղչել, զիջել, զղջալ, Էջմիածին, ընչացք (բեղ), ընչաքաղց (ագահ), թարթիչ, ի հեճուկս (հակառակ մեկի), իջնել, լայնալիճ, լաջվարդ (կապույտ), կտրիչ (կտրող գործիք),կտրիճ (քաջ), հառաչանք,  առնչվել, միջամտել, միջավայր, միջօրե, նախճիր (կոտորած), տարեվերջ, ուռճանալ, ուռչել, խոճկոր:

դ/ առջև, արջաորս,  ամբողջ, առաջնորդ, առէջ, բարեհաճ, դարչնագույն, խառնիճաղանճ (խայտաբղետ), խոճկոր, խրճիթ, ծխամորճ, կառչել, կարիճ, կճղակ, կճմթել, կնճիթ, կոճկել, կորչել, կռճիկ, հարճ, ճանճ, ճղճիմ, մահճակալ, մաճկալ, մարջան, մեջբերում, մեջք, մինչև, միջև, միջադեպ, նկարչական, շեղջ (կույտ), սոճի, Սոչի, վայրէջք, վերջաբան:

 Ուղղագրական բառարանի օգնությամբ կետերի փոխարեն լրացրեք Մ կամ Ն:

Ռմբակոծել, բմբուլ, անբախտ, ամբողջովին, ամբասիր, անբարտավան, ամբոխ, ամպագոռգոռ, ամբողջ, ամփոփել, ինքնամփոփ, համբույր, ճամփա, ըմպանակ, անբավ, ամբար, անբիծ, ըմբոստ, ըմբռնել, բանբեր, անբարբառ, ըմբոշխնել, Մանվել, Սամվել, անփույթ, անբարյացակամ, ճամփորդ, անբերրի, ճամբար,  բամբասել, բանսարկու, ճամպրուկ, անպաճույճ, շամփուր, սիմֆոնիա, ամպրոպ, անպատճառ, բանվոր, ամպշող, անպայման, ամբարիշտ, անբարտավան, թմբուկ:

(1)Հայոց հազարամյա մշակույթի պատմությունն ունի մի շրջան, որը վայրէջքների ու դժվարինվերելքի իր դասերով ներկայացնում է մեր ժողովրդի հարատևման, հոգևոր անմահության և անշեջփառքի փայլուն ապացույցներից մեկը: (2) Անօրեն բռնակալների անլուր հալածանքների, չընդմիջվող կոտորածների տասնամյակներում հայոց մշակութային կյանքը տվել է վերընթացզարգացման մխիթարական շատ երևույթներ, որոնց մեջ իր ինքնահատուկ տեղն ունի Գլաձորիբարձրագույն դպրոցը կամ համալսարանը: (3) Մեր միջնադարյան մշակութային պատմության մեջընդունված է Գլաձորի համալսարանի գրչական և մանրանկարչական ժառանգությունը ճանաչելիբրև ինքնուրույն հոսանք՝ բուն Գլաձորյան դպրոց: (4) Իր ակունքներում ունենալով բնաշխարհիբազմադարյան ավանդույթներն ու Կիլիկյան Հայքի անմրցակից արվեստի լավագույն գծերը՝Գլաձորի գրչական, հատկապես մանրանկարչական դպրոցը արձանագրեց զարգացման մի նորաստիճան: (5) Գլաձորում ստեղծված ձեռագիր մատյաններում, հատկապես ծաղկողների՝Հովհաննեսի և Մատթեոսի, ապա և Մոմիկի և իր գործընկերների մանրանկարներում ակնախտիղգույների ընտրությունն ու համադրությունները, դիմանկարների հոգեբանական կերպավորումներըկատարվում են աննախադեպ վարպետությամբ: (6) Մեկ զրույցով ներկայացված պատկերը, սակայն, պակասավոր կլինի, եթե մոռանանք Գլաձորի ավանդները և հատկապեսավանդառուներին, այսինքն՝ նրանց, ովքեր, հաղորդակցվելով Գլաձորի լույսին և այդ սրբասուրբօջախից առնելով իրենց հոգու անշեջ կրակը, նոր օջախներ բացեցին մեր բնօրրանի տարբերմասերում, դարձան նոր լուսատուներ, մշակութային կյանքի նոր քարոզիչներ: (7) Այստեղ՝ Գլաձորիհամալսարանում են կրթություն ստացել Ստեփանոս Օրբելյան պատմիչը, Հովհան Որոտնեցի ևԳրիգոր Տաթևացի հռչակավոր գիտնականները, Խաչատուր Կեչառեցի բանաստեղծը, ԱրևմտյանՀայաստանի մեծ լուսավորիչ Հովհաննես Երզնկացին և ուրիշ բազմաթիվ վարդապետներ ուդպրապետներ: (8) Նրանք լույսի ու գիտության նոր կենտրոններ ստեղծեցին երկրի տարբերվայրերում: (9) Այդպիսիններից են Տաթևի և Մեծոփա վանքերի համալսարանները, որոնքարյունռուշտ թաթար-մոնղոլների վայրենի տիրապետության շրջանում դարձան հայ ժողովրդիհոգու անմար կրակը վառ պահողներ, լույսի ու գիտության անշեջ օջախներ: (10) Գլաձորիմայրամուտից հետո Հովհան Որոտնեցին՝ Եսայի Նչեցու աշակերտը, փոխադրվելով Տաթևի վանք, այնտեղ համալսարանական կարգ ու կանոն ստեղծեց:

Ըստ Բ.Ուլուբաբյանի

ԱՌԱՋԱԴՐԱՆՔ  1   7-րդ նախադասության մեջ ընդգծել 4 բաղադրյալ հատուկ գոյական:

ԱՌԱՋԱԴՐԱՆՔ 2.   4-րդ նախադասության մեջ ընդգծել 4 ածական:

ԱՌԱՋԱԴՐԱՆՔ 3.   6-րդ նախադասության մեջ  ընդգծել 4 դերանուն:

ԱՌԱՋԱԴՐԱՆՔ 4.  1-ին նախադասության մեջ ընդգծել կազմությամբ բարդ և ածանցավոր  բառերը:

ԱՌԱՋԱԴՐԱՆՔ 5. 4-րդ նախադասության մեջ ընդգծել 3 բարդածանցավոր բառ:

Տրված մակբայները գրեցեք համապատասխան տեղերում:
Այժմ, վաղուց, մշտապես, այլևս, ժամանակով, տարիներ ի վեր, այսուհետև, արդեն, վերջապես, ցմահ:

Ժամանակով  արևելքի մի հրաշագեղ աշխարհում արդարամիտ ու խելացի մի թագավոր է լինում: Մի օր կանչում է իր որդիներին ու ասում.

— Սիրելի որդիներ, ձեր հայրն արդեն ծերացել է ու այլևս  չի կարող երկիրը կառավարել: Ես վաղուց իջած կլինեի իմ գահից, եթե վերջապես կատարված տեսնեի այն միտքը, որ տարիներ ի վեր մշտապես հուզել է իմ հոգին: Եվ այժմ ձեզնից ով որ լուծի իմ այդ միտքը , նա ցմահ կստանա իմ թագը և այսուհետև կկառավարի իմ ժողովրդին:

Տրված նախադասություններում ընդգծված մակբայները փոխարինեցեք հոմանիշ մակբայներով:1. Մի վայրկյան վառվեց նրա սենյակի լույսը և անմիջապես մարեց:
2. Մայրը սովորություն ուներ անընդհատ մտնելու փոքրիկի սենյակը:
3. Կարող եմ հիմա ամբողջովին մոռանալ նրան:
4. Այնքան շատ ձյուն է եկել, որ թվում է, թե աշխարհը մշտապես մնալու է սպիտակ քաթանի տակ:
5. Երգչի պահանջները աստիճանաբար սպառնալիքի ձև էին ընդունում:
6. Անդադար  բողոքում էր, որ աչքերը ցավում են, և ինքը գրեթե ոչինչ չի տեսնում:
7. Բոլորն զգում էին, որ նկարչի դրությունը ամեն օր ավելի էր  վատանում:

Գործնական աշխատանք

Բառաշարքում ընդգծել –ուկ վերջածանց ունեցող բառերը:
Արդուկ, օձաձուկ, շուտասելուկ, ավելուկ, թզուկ, հայդուկ, սնդուկ, մածուկ, խղճուկ, արջամուկ, հեղուկ, թևանցուկ, շնաձուկ, պոչուկ, կաուչուկ, մժղուկ, շիկամուկ, դիպուկ,ջերմուկ, խենթուկ, քաշքշուկ:

Բառաշարքում ընդգծել -ոց վերջածանց ունեցող բառերը:
Փողոց, սփռոց, դմբդմբոց, զնգոց, կրակոց, լիտրանոց, ծածկոց, դեղնաբոց, հյուրանոց, թրջոց, ջնջոց, արտառոց, դեղնաբոց, միջոց, մթերանոց, ծովածոց, արգելոց, հյուրանոց, սղոց, ծերանոց:

Բառաշարքում ընդգծել –ոտ վերջածանց ունեցող բառերը:
Ժանգոտ, ծխախոտ, եռանդոտ, կարճաոտ, կորիզոտ, մշկահոտ, ստորոտ, նավթոտ, արոտ, կրքոտ, առավոտ, աղմկոտ, բամբասկոտ, յուղոտ, սրտամոտ, թախծոտ, հիվանդոտ, ձյունոտ:

Բառաշարքում ընդգծել -որդ վերջածանց ունեցող բառերը:
Ժառանգորդ, ավելորդ, երիզորդ, հաճախորդ, խորդուբորդ, յոթերորդ, դահուկորդ, գնորդ, ակորդ, անձրևորդ, առաջնորդ, միջնորդ, ռեկորդ, պակասորդ, որսորդ, գարնանահորդ, վարորդ, երրորդ:

Բառաշարքում ընդգծել -ակ վերջածանցն ունեցող բառերը:
Բանակ, սահնակ, դռնակ, բամբակ, պահակ, ամբարտակ, գնդակ, զսպանակ, կատակ, կայծակ, վրիպակ, մանկասայլակ, մշակ, սոխակ, ելակ, սահնակ:

Բառակապակցությունների իմաստն արտահայտել մեկ բառով:
Գիտական ենթադրություն-վարկած
փայտագործ վարպետ-ատաղձագործ
գինի մատուցող-մատրվակ
արջի բույն-որջ
գլխի մազերը թափված-ճաղատ
լուսնի մանգաղ-մահիկ
ծառաբնի խոռոչ-փչակ
մետաղե պաշտպանիչ գլխարկ-սաղավարտ
գազանի բերան-երախ
հայրենիքից արտաքսված-վտարանդի
վատ լուր հաղորդող-գուժկան
տաք, այրող քամի-խորշակ,սամուն
քաղաքամերձ բնակավայր-արվարձան
ոչ դեմ և ոչ կողմ-ձեռնպահ

 

 

Գործնական աշխատանք

Տեքստերում գտնել ուղղագրական սխալները և ուղղել:
1. Թավրիզում երեկոն իջնում էր աղոթքի կանչող մոլլաների ձայնին զուգընթաց: Գորշ մշուշն էր պարկում քաղաքի վրա: Որքան թմրեցնող էր մշուշը, այնքան տաղտկալի էր ձայնը, որով Մուհամմեդի զավակներին հրավիրում էր ալլահի տունը, որ, ճակատները հագած գետնին, խնդրեին հանդերձյալ կյանքում դրախտի վայելքներ ու լուսեղեն փերիներ:

2. Երբեմն, երբ ընկնում էր խառնիճաղանջ մտքերի լաբիրինթոսը, և հոգին փոթորկվում էր մրրկածուփ օվկիանոսի պես, հիշում էր այն աղքատիկ շրջանը, ուր իր հոգին անդորրություն էր գտել, և նրա առջև հառնում էր մի դեմք` խոնարհ, բայց արժանապատիվ: Կրծքից արձակելով զղջման հառաչանք՝խորհում էր, որ իր ապօրինի զգացումներով ոտնահարում էր մի անբասիր աղջկա անուն:

3. Հեռվից խաղալով ու խայտալով վազում էր սպիտակ ձին, փռփռացնում էր բաշը, և ձին լայն կրծքով ճեղքում էր լեռնային օդի ալիքները: Արևը ոսկրորել էր ձիու մարմար ճակատը, արծաթաձույլ ասպանդակները և պողպատյա պախուրցը: Թվում էր` գորշ ամպերի պատվանդանից պոկվել էր մարմարիոնե մի հեծյալ և սրընթաց արշավում էր որպես չքնաղ տեսիլք:

4. Տերևախիտ ճյուղերի մեջ լսվեց թռչունների զվարթաձայն երգը: Խշշացին արծաթազօծ փշատենու երկար վարսերը, արբեցնող բուրմունք տարածեց թավշյա դեղձը` պչրուհու նազանքով ուղղելով մրգերի ծանրության տակ խոնարհած ճյուղերը: Արթնացան ծաղիկները` գինարբուկը, սուսամբարը, վարդը:

5. Որպեսզի թյուրիմացություն չլիներ, տեղեկանքն ուղարկեցինք մեկ ուրիշ ճամբար: Եվ կարծես թանձրացող ժամանակի իմաստից խուսափելովբազմաթիվ մատնահետքեր են աներևութացել նրա շուրջը` դատավճիռ արձակող եռյակի, աքսորավայրերի պետերի, կտտանք գործադրող զինվորների և այն մեղկ պաշտոնյաների, որոնց ձեռքերից ձեռք է անցել փաստաթուղթը: Զգացման այդ թրթռոցը իջեցրեց նրան Սիբիրի սարցակալած անտառների վրա և բերեց ծառերի արանքում կծկված փայտաշեն քողտիկի դուռը:

 

 

Գործնական աշխատանք

Գծերի փոխարեն գրել Մ կամ Ն:
Ռմբակոծել, բմբուլ, անբախտ, ամբողջովին, անբասիր, ամբարտավան, ամբոխ, ամպագոռգոռ, անփոփել, ինքնամփոփ, համբույր, ճամփա, ըմպանակ, անբավ, անբար, անբիծ, ըմբոստ, ըմբռնել, բամբեր, անբարբառ, ըմբոշխնել, Մանվել, Սամվել, անփույթ, անբարյացակամ, ճամփորդ, անբերրի, բամբասել, բանսարկու, ճամպրուկ, անպաճույճ, շամփուր, սիմֆոնիա, անպատճառ, բանվոր, ամպշող, ճամբար, անպայման, ամպրոպ:

Գծերի ձոխարեն գրել Վ կամ Ֆ:
Սֆինքս, հավք, գովք, ասֆալտ, փլավ, հարավային, ավտոմեքենա, նավթ, օվկիանոս, նավթավառ, զավթել, Աֆրոդիտե, Ավրորա, թավշյա, ավտոմատ, հազիվհազ, ֆշշոց (օձի), վշշոց (ջրի), թովչանք, նզովք, կաթված, սֆինքս, նավթամուղ, Աֆղանստան, Խոսրով:

Գծերի փոխարեն գրել Ժ կամ Շ:
Դժխեմ, դժնի, երաժիշտ, աժդահա, գժտվել, դշխո, դշխուհի, նշտար, նշդարենի, երաշտ, երաշտահավ, հուժկու, օժտվել, պատշգամբ:

Գծերի փոխարեն գրել Ռ կամ Ր:
Սարսուռ, բարբառել, կարկառուն, վառվռուն, խրճիթ, ծարավ, բրոնզ, մարմար, պառկել, ջղագրգիռ, գոռգոռալ, հոգեթրթիռ, ժխոռ, բարբառ, ահասարսուռ:

 

Գործնական աշխատանք

Բաց թողած տեղերում լրացրու և կամ եվ.

ա/ագեվազ, ալևետ, ալևոր, արևագալ, բևեռ, Գևորգ, գերեվարել, գինևետ, գինեվաճառ, գոտևորել, երբևէ, դափնեվարդ, երևույթ, Երևան, թեթևոտն, թերևս, կարեվեր, հարևան, հոգեվիճակ, ձևել, ոսկեվարս, Եվրոպացի:

բ/կարևոր, համաեվրոպական, հետևակ, հոգևոր, հևասպառ, ոսկեվաճառ, ոսկևորված, պարգևել, սեթևեթ,սերկևիլ, սևակնած, վազեվազ, ուղեվճար, ուղևորվել, ունևոր, իսկույն ևեթ, Եվրոպա,  Եվրոպական, օթևան:

գ/այգևետ,  արևելք,  արևմտաեվրոպական,  բարևագիր,  Եվգինե, Եվրախորհուրդ,   Եվրամիություն, երթևեկել, թեթևություն, Լևոնյան, հևիհև,  հոգեվարք, ոգևորություն,  պարգև,  ոսկեվազ, Սևան, սևեռուն, տարեվերջ:

Կետերի փոխարեն գրել Ղ կամ Խ.

ա/ աղցան, խախտել, փոխնորդ, պղպեղ, դաղձ, բողկ, դժխեմ, գաղտնիք, ներգաղթ, բախտավոր, կողք, աղքատ, ախտածին, պղպջակ, խրոխտ, սխտոր, եղերերգ, գողտրիկ, դժոխք, ծախսել:

բ/ եղջյուր, հաղթանդամ, ժխտել, խրախճանք, գաղջ, գեղջուկ, մառախուղ, տաղտուկ, զեղչել, կխտար, սանդուղք, կեղտակորույս, ջրախեղդ, ծաղկեպսակ, վխտալ, ոսկրախտ, հաղթանակ:

գ/ ժանտախտ, գաղտագողի, վախճան, աղտահանել, կաղկանձել, տաղերգու, զղջալ, հաղթահարել, կմախք, ընձուղտ, լեռնաշղթա, եղկելի, հղփանալ, փեղկ, ուղտապան, ուխտադրուժ, ախտահարվել, աղտոտ:

դ/ աղճատել, հարբուխ, խեղանդամ, ախտ (հիվանդություն), աղտ (կեղտ), ուղտ (կենդանի), ուխտ (երդում), հարբուխ, խոզապուխտ, թախծադեմ, կարմրախտ, թուղթ, շղթայակապ, գաղտնապահ, տառեխ, հղկել, գաղտնի, փողկապ, ապերախտ, անեղծ, փոցղ, ախտորոշում, եղբայր:

ե/ թղթատար, նախատինք, պանդուխտ, եղյամ, բքախեղդ, կեղծավոր, թախանձել. կողպեք, կթխա (գավաթ), ձաղկել, ձախորդ, նախշազարդել, նախօրե, քաղց, հեղգ (ծույլ), կեղտոտ, հեղձուցիչ, բեղ, փտախտ, ակնբախ, աշխետ (ձի), ապաբախտ, արտագաղթ, գաղտնածածուկ, ծաղկահյուս, շարժասանդուղք:

զ/ խեղդուկ, մաղթանք, դշխուհի (թագուհի), մղկտալ, զմրուխտյա, բաղձալի, Ջավախք, ուխտատեղի, ողկույզ, նողկալի, ապուխտ, սեղմել, թխվածք, շաղկապ, ողբերգակ, թուխպ, ողջ, դրախտային, ուղտափուշ, գաղթօջախ, բարեբախտ, ծաղկազարդ, բախտակից, սանդղահարթակ, դժբախտ, թախծաժպիտ, թոքախտ:

 

 

 

Առաջադրանք հայոց լեզվից

1.Բառակապակցությունն անվանիր մեկ բառով:
Յոթ գլխով-յոթ գլխանի
Ստրուկի մտքով-ստրկամիտ
Լի և առատ-լիառատ
Կյանքի հյութ-կենսահյութ
Ցավից լլկված-ցավալլուկ
Մոլոր մտքով-մոլորամիտ
Սուր ընթացող-սրընթաց
Խելքը կորցրած-խելակորույս
Նոր հայտնված-նորահայտ
Մենակ ապրող-մենակյաց
Խիստ բարքով-խստաբարո
Երկար ապրող-երկարակյաց
Նոր եկած-նորեկ
Աչքին հաճելի-ակնահաճո

2.Բացատրական բառարանի օգնությամբ գտիր այս բառերի բացատրությունը:
Նկուն-ընկճված
Պախուրց-սանձ
Նանիր-դատարկ
Հորջորջել-անվանել
Ագուցել-հագցնել
Զեղծել-վնասել
Թալկանալ-նվաղել
Ոթել-հոսեցնել
Դժնդակ-դաժան
Ճեպել-շտապել

3.Տրված բարդ բառերի առաջին բաղադրիչները փոխելով ստացիր նոր բարդ բառեր:
Հորդահոս-արագահոս
Սառնորակ-բարձրորակ
Անուշահամ-դառնահամ
Կենսագիր-բնագիր
Զբոսանավ-շոգենավ
Կարմրազգեստ-շրջազգեստ
Գայլաձուկ-շնաձուկ

4.Տրված բառերի վերջին բաղադրիչները փոխելով ստացիր նոր բառեր:
Բարձրախոս-բարձրաճաշակ
Դեղնակտուց-դեղնակարմիր
Ջրաղաց-ջրավազան
Աշխարհամարտ-աշխարհակալ
Ծովածոց-ծովահեն
Լեռնագնաց-լեռնագագաթ
Սրբավայր-սրբատեղի

 

 

Դ-Տ-Թ

Բաց թողած տեղերում լրացրու Դ,Տ,Թ.

ա/ Ալվարդ, ականակիտ, ակնթարթ, աղոտ, աճուրդ, այգեկութ, այդ (դա), այտ (թուշ), արդյոք, արդուզարդ, արտահերթ, արտառոց, արտասուք, բրդոտ, բրթել (հրել),  բրդել (հացը մանրացնել), գաղթ,  գաղտնապահ,  հարթուկ, արդուկ,  աղոթք, գաղտնիք, գդալ (սպասք), գթալ (խղճալ), կարդալ, կարթ, կոկորդիլոս, կորնթարդ, հաղորդում, հայթայթել, հանդարտ, հաջորդել, հաշմանդամ, փութկոտ, քաջորդի, օդանցք:

բ/ այդտեղ, այտոսկր, անդադար, անթացուպ, անհաղորդ, անձեռակերտ, բազմանդամ, Բաղդադ, բանտարկել, բաղդատել, բարդություն, բիրտ, գաղտնախորհուրդ, կրտսեր, խրճիթ, միլիարդ, գեղարդ, գիրթ (կտրուկ), գրտնակել, գունազարդ, դրդապատճառ, դիմահարդար, երթուղի, երդիկ, երդմնազանց, զարդասեղան, թպրտալ, թրթուր, շողոքորթ, շորթել, շվայտ:

գ/ Զվարթնոց, ընդարմանալ, ընդհանուր, ընթանալ, թախտ, թակարդ, թաղանթ, թատերական, թղթակից, ժողովուրդ, լաջվարդ, լյարդ, որդի, սպրդել, սրընթաց, վաթսուն, օթևան, վաղորդյան, այդօրինակ, բերդաքաղաք, գաղթական, եղբորորդի, երիզորդ, ճկույթ, մթնոլորտ, շփոթվել, շքերթ, որդ (ճիճու), որթ (խաղողի թուփ), սփրթնել, վարդաստան, փտել (նեխել), փթթել (ծաղկել),  օթոց, օրիորդ, օդապարիկ:

դ/ արթնանալ, երդվյալ, լողորդ, լուրթ, խաթարել, խաղաթուղթ, խայթել, խայտալ,  անալ, խլուրդ, խորանարդ, խրտնել, խրտվիլակ, ծաղկազարդ, կաթողիկոս, հարթավայր:

ե/ անութ, անօթևան, առաջնորդ, երթևեկություն, զարդանախշ, զարթուցիչ, զարտուղի, զինադադար, թփուտ, խեղդուկ, պայթյուն, պայտար, անդամալույծ, զվարթ, ընդամենը, խորդուբորդ, խորթություն, խորհուրդ, հավկիթ, հարդարել, հարթություն, հերթագրում, ճտքավոր, մաթեմատիկա, մերթընդմերթ:

զ/ այտուցվել, սայթաքել, անգութ, անձրևորդ, անօդ, անոթ (սրվակ), անջրդի, արդարացի, զարդատուփ, խորտկարան, խրճիթ, հարթաքանդակ, հեծանվորդ, հերթապահ, հնոտի, հորդահոս, անօթ, հրացայտ, հուռթի (բերրի), հօդս ցնդել, ձկնկիթ, ճամփորդ, ճառագայթ, ճարմանդ (կոճակ), մշտարթուն, մորթել, ներգաղթ, որսորդ, չվերթ, նյարդ:

է/արթուն, արձակուրդ, արտագաղթ, մարդախույս, միջնորդ, չորրորդ, պարապուրդ, պոռթկալ, պարգև, պորտաբույծ, ջարդուխուրդ, սաղավարթ, սաղարթ, սարահարթ, սեթևեթել, վաղորդայն, վառոդ, անդրադառնալ, անհեթեթ, զարդ, ճմռթել, մորթի, վիթխարի, վտարանդի, վրդովել, փարթամ, գաղտնի, երդվել, զարթոնք, կաթսա, կենդանի, մարդկային, շանթարգել, որթատունկ, վարդապետ, փտախտ, քրտնաջան:

 

 

Բ-Պ-Փ-ի ուղղագրություն

Բաց թողած տեղերում լրացրու բ, պ, փ.
ա/ ալեծուփ, աղբակույտ, աղբյուր, ամբարիշտ, ամբարձիչ, ամենասուրբ, ամպհովանի, ամրակոփ, անխաբ, անխափան, ապշել, ապստամբել, արբենալ, ափսե, ափսոսալ, բամբ, բամբասել, բամբել, բորբ

բ/ Գաբրիել, գամփռ, գինարբուք, գիպս,գոմաղբ, գռփել, գրաբար, դարբին, Աբխազիա, աղբանոց, Արփինե, դարպաս, դափնեպսակ, եղբայր, երբ, երբեմն, երբևիցե, երեսսրբիչ, երկնահուպ, երփներանգ, զամբիկ

գ/ ըմբշամարտ, ըմբոշխնել, ընդհուպ, թարբ, թափառաշրջիկ, թափք, թմբլիկ, թմբկաթաղանթ, թփրտալ, թրմփալ, թփթփացնել, թփուտ, ժայռակոփ,իբրև, լեփ-լեցուն, լիրբ, խաբեբա, խաբկանք, խարխափել, խծբծանք, նրբանցք

դ/ նրբիրան, ողբերգություն, սրբապատկեր, աղբարկղ, դափնեվարդ, երբեմնի, երբևէ, խոպան, երփներանգ, թափթփել, խաբել, խոպ, ծոպավոր, Ծոպք, ծպտուն, կառափնարան, կոփ

ե/ կոփվել, Հակոբ, համբակ, Համբարձում, համբերություն, համբույր, հապճեպ, հարբեցող, հարբուխ, հափշտակել, հենացուպ, հպանցիկ, Հռիփսիմե, հուսախաբ, ձերբազատվել, ճամփորդ, ճեպընթաց, ճողոպրել

զ/ նրբաճաշակ, շերեփուկ, ողբանվագ, հապշտապ, ձերբակալել, ճամպրուկ, ճեփ-ճերմակ, նրբակազմ, նրբանկատ, շեփորահար, սիբեխ, ողբերգակ

է/ աղբահավաք,  ոսկեծոպ,  ոսկեծուփ,  պատշգամբ,  որբանոց, սեպտեմբեր, սեփականություն, սեփ-սև, նրբին, սթափվել, սրբազան, սրբագրել, սրբապատկեր, սրտատրոփ, սպրթնել, վիրաբ

ը/ աղբահավաք, դափ-դեղին, դափնի, թափանցիկ, ծպտուն, կապկապել, ներբան, հղփանալ, հպվել, նրբերշիկ, պապակ, Սերոբ, ուրբաթ, փափագ, փրփուր, քարակոպ :

 

 

Գործնական քերականություն

Անհրաժեշտ տեղերում լրացնել Ը.
ա/ ակնբախ, ամենաընդունակ, այլընտրանք,առընթեր, գահընկեց, գիրկնդխառն, գործընկեր, գույնզգույն, երկնչել, զուգընթաց, թրըխկ, լուսնկա, հյուրընկալ, ձեռնտու, մակընթաց, մակընթացություն, գահընկեց, դանդաղընթաց:

բ/ ակնդետ, ամենաընդունելի, անընդմեջ, գործընթաց, դասընկեր, դյուրըմբռնելի, երկընտրանք, թըխկ, խոչընդոտ, կորնթարդ, համընթաց, հատընտիր, մերթընդմերթ, չընկճվել, չրխկոց, վերընձյուղվել, մթնկա, վայրընթաց, դյուրընկալ:

գ/ ակնթարթ, ամենաընտիր, անըմբռնելի, անընդունակ, դասընթաց, ինքնըստինքյան, համընկնել, ձկնկիթ, մեջընդմեջ, մթնկա, մթնշաղ, նախընտրել, որոտընդոստ, չրըխկ, չըմբռնել, սրընթաց, օրըստօրե, դյուրընթեռնելի, նորընծա:

դ/ անակնկալ, անընդունելի, արագընթաց, անընտել, առնչվել, դյուրընթեռնելի, խաղընկեր, խոյընթաց, հետզհետե, մակընթացություն, շրխկալ, չընդդիմանալ, չընկնել, վերընթաց, քարընկեց, օրընդմեջ, Լուսնթագ, ձեռնտու:

Նախադասությունների ճիշտ հաջորդականությունը գրիր և տեքտը վերականգնի՛ր:
Քաղցած աղվեսը կախ ընկած ողկույզներով խաղողի վազ տեսավ: Նա ցանկացավ դունչը հասցնել խաղողին, բայց չկարողացավ: Հեռանալիս ինքն իրեն ասաց. «Ոչի՜նչ, դեռ խակ է»: Ուժ ու կարողություն չունենալու պատճառով հաջողության չեն հասնում, մեղքը գցում են պայմանների վրա:

Հականիշները (հակառակ իմաստ ունեցող բառերը) գտի՛ր և զույգ-զույգ գրի՛ր:
Միշտ-երբեք
Անարատ-արատավոր
Ոչնչացնել-ստեղծել
Բացահայտ-գաղտնի
Վերջին-առաջին
Համաձայնել-մերժել
Հանգստանալ-աշխատել
Գտնել-կորցնել
Հավաքել-վատնել
Աջ-ձախ
Արթուն-քնած
Հրաժարվել-համաձայնել

Նախադասությունների ճիշտ հաջորդականությունը գտի՛ր և տեքստը վերականգնի՛ր:
Ուղտը շատ ծույլ էր, մարդու մոտ աշխատել չէր ուզում ու աշխատանքից խուսափելու համար ապրում էր Ոռնացող անապատում: Այնտեղ այս ահավոր ծույլը փուշ, ճյուղ, կաթնախոտ ու տատասկ էր ուտում: Մի երկուշաբթի առավոտ ձին՝ թամբը մեջքին, սանձը բերանին, եկավ մոտն ու ասաց.
-Ո´ւղտ, ա´յ ուղտ, դո´ւրս արի ու մեզ նման աշխատի´ր:
Ուղտը պատաս­խանեց.
-Ո՜ւզ, ո՜ւզ:
Ձին գնաց ու պատմեց մարդուն Հետո շունն ու եզը հերթով եկան: Ուղտը նրանց էլ միայն «ուզ» ասաց:
Հենց այդ «ուզն» էլ նրան պատիժ դարձավ. դրանից մեջքին կուզ աճեց:

Կետերի փոխարեն գրիր ամբողջ(ողջ) կամ բոլոր (ը)բառերը:
Բոլոր նախադասությունները ճիշտ են գրված:
Ամբողջ գիրքը մի օրում կարդաց:
Բոլոր խնդիրները փորձի´ր լուծել:
Ամբողջ խնդրագիրքն արդեն վերջացրել է:
Բոլորը վազում էին ինչ-որ մեկի հետևից:
Ողջ ժողովուրդն է սպասում քեզ:
Բոլոր մարդիկ ինչ-որ բանի են սպասում:
Ամբողջ հոտը շարժվեց ձայնի ուղղությամբ:
Բոլոր գառներն ու ուլերը ցրվեցին:
Ողջ աշխարհը ոտքի տակ է տվել:
Բոլոր երկրներում եղել է:
Բոլորը նույն բանն են պնդում:
Ամբողջը կրակի բաժին դարձավ:

Առաջադրանք հայոց լեզվից

1.Կետերի փոխարեն գրի´ր տրված բառերից մեկը:
Որթերի մեջ անծանոթ մի աղջիկ տեսա: (որդ, որթ)
Որդերի պատճառով ձկնորսության չգնացի: (որդ. որթ)
Շատ հաջող ավարտ ունեցավ մեր ձեռնարկը: (հաջող, հաչող)
Հաչող շանը կծան չի լինում: (հաջող, հաչող)
Երեխայի կտրիչ ատամներն արդեն դուրս էին եկել: (կտրիչ, կտրիճ)
Իմ բոլոր կտրիճ ընկերները հավաքվել են այսօր: (կտրիչ, կտրիճ

2.Կետերի փոխարեն գրի´ր տրված բառերից մեկը:
Նստելու համար մի հարթ տեղ եմ փնտրում: (հարդ, հարթ)
Քամին ամբողջ հարդը բարձրացրել ու պտտում էր օդում: (հարդ, հարթ)
Տարբեր ախտեր քայքայել էին մարմինը: (աղտ, ախտ)
Փոշիով ու աղտ էր ծածկված փողոցը: (աղտ, ախտ)
Մի ուղտ քարավանից առանձնացել էր: (ուղտ, ուխտ)
Քո արած ուխտ թանկ է բոլորիս համար: (ուղտ, ուխտ)

3.Նախադասությունների մեջ գտեք բառագործածության սխալները:
Այդ առավոտ սուրհանդակները ավետեցին վաղուց սպասված հաղթանակի լուրը:
Այդ առավոտ սուրհանդակները ավետեցին վաղուց սպասված հաղթանակը:

Այդ երկուսը դեռ առավոտից էին վիճվում:
Այդ երկուսը դեռ առավոտից էին վիճում:

Նա քայլեց ընկավ:
Նա քայլիս ընկավ:

Քո համար նա պատրաստ է ամեն ինչի:
Քեզ համար նա պատրաստ է ամեն ինչի:

4.Ո՞ր բառը մյուսների հետ ընդհանուր արմատ չունի:
Սկեսրայր
Քաջայր
Քարայր
Ազնվայր
Այրուձի

5.Տրված բառերում գտնել հնչյունափոխված արմատները:
Գետնաքարշ, գիտնական, հնձվոր, խուսափել, քննարկել, լսափող, նստարան, լրջախոհ,  ուղեկից, շրջադարձ, կավճոտ, սուզանավ, չվացուցակ, իշայծյամ, պտուտակ:

Գետնաքարշ-գետին
Գիտնական-գետ
Հնձվոր-հունձ
Խուսափել-խույս
Քննարկել-քնին
Լսափող-լիս
Նստարան-նիստ
Լրջախոհ-լուրջ
Ուղեկից-ուղի
Շրջադարձ-շուրջ
Կավճոտ-կավիճ
Սուզանավ-սույզ
Չվացուցակ-չու
Իշայծյամ-էշ
Պտուտակ-պտույտ

6.Շարքի բառերում ընդգծել նախածանցներն ու վերջածանցները:
Տհաճ, խանդոտ, մայիսյան, վարք, փորձանք, հաճելի, զսպանակ, բանվոր, պարագլուխ, մականուն, թվական, բուրավետ, մեղք, վայրենի, փոխարքա, հոգյակ, ծնունդ, հավելված, ներամփոփ, ելույթ, գերադաս:

Ընդգծված ածանցներով կազմել երկուական նոր ածանցավոր բառ:
Տձև, տհաս
Բրդոտ, մազոտ
Վաղորդյան, ապրիլյան
Ոտք, աչք
Առաջադրանք, բաղբասանք
Երանելի, գումարելի
Բանակ, ցուցանակ
Զինվոր, հնձվոր
Պարագիծ, պարամետր
Մակընթաց, մականուն
Գոյական, ածական
Հոտավետ, արդյունավետ
Խնձորենի, վայրենի
Փոխշահավետ, փոխադարձ
Շաբաթօրյակ, վեցնյակ
Սնունդ, սերունդ
Հոդված, դիպված
Ներառել, ներաշխարհ
Մշակույթ, ասույթ
Գերզգայուն, գերաճ

Մեր նախագիծը

Թարգմանչական նախագիծ՝ Ծանոթանում ենք օտարերկրյա պարերին:

Նախագծի նպատակը՝ Ավելի մոտիկից ծանոթանալ պարարվեստին:

Խնդիրները՝ Պարը մարդկանց բարդույթներից ազատում է, մարմինը փոխվում է, մարդը դառնում է ավելի կիրթ:

Արդյունքը՝ Լեզվի զարգացում, խոսելու կիրթ ձև:

Ընթացքը՝ Արտասահմանյան աղբյուրներից հավաքում ենք նյութեր և թարգմանում հայերեն:

Ժամկետը՝ 04.09.2019-09.09.2019

Մասնակիցներ՝ Մոնիկա Բաբայան, Կարինա Թովմասյան, Աննա Ստեփանյան

Русский народный танец – это танец, наверное, с самой богатой и насыщенной историей. Он берет свои истоки еще со времен Древней Руси. Его образованию послужили народные массовые пляски и гуляния, веселые большие хороводы и т.п. Все эти задорные мероприятия были неотъемлемой частью жизни русского человека. Без них не проходил ни один праздник, ни одна ярмарка или другая увеселительная программа. В отличие от современного человека, люди в эпоху Древней Руси умели радоваться жизни.

Ռուս - ժողովրդական պարը, դա պար է, երևի, ամենահարուստ և հագեցած պատմություններից։Նա վերցնում է իր ծագումը ժամանակի հին Ռուսիից։ Նրա կրթությունը սպասարկվում էր ժողովրդական զանգվածային պարերով և տոնակատարություններով ուրախ մեծ պարերով և այլն այդ բոլոր տհաճ իրադարձությունները անխախտելի մասն էին ռուս մարդու կյանքում առանց նրա չէր անցկացվում ոչ մի տոն, ոչ մի արդար և ուրիշ զվարճանքի ծրագիր  Ի տարբերություն ժամանակակից մարդկանց, մարդիկ հին ռուսիի դարաշրջանի մարդին կարողանում էին զվարճանալ կյանքով:

Սահմանական

Անկոթ կացինը ձեռքին՝ ինքը կանգնել էր գոմաղբի հին, սև կույտի վրա ու ոտքով խախում էր դդումի հետ, հայրը նստել էր փեթակների մեջ ու ականջ էր դնում :

Հարկադրական

Բայց չի կարելի ասել, թե քարատակ եկողն անպայման պիտի հարեր խմբերից մեկն ու մեկին:

Պայմանական

Սիմոնը տնքալով թիկնեց մութաքաներին և խուլ ու հոքնած ասաց. 

- Արմենակը գա՝ մի բան կմտածենք:

Գործնական քերականություն. 

1. Գտնե՛լ, թե որ շարքերի բոլոր բառերի հոգնակին է կազմվում –եր վերջավորությամբ։

1. բեռնարկղ, բառատետր, բնագիր, պատմագիր
2. գլխաշոր, դեղատոմս, ձկնորսանավ, ամսագիր 
3. ածխակույտ, ակնաբիբ, բաժնետեր, դասաժամ

4. եզրաշերտ, թաղամաս, լաստանավ, զարդասյուն
5. մեղրամոմ, յուղաբիծ, նավթահոր, շնագայլ
6. ջրաբույս, սառցադաշտ, որմնանկար, վարելահող
7. անվաճաղ, արքայատոհմ, բնակվարձ, գետաձի
8. գիտափորձ, զոդաձող, երկաթալար, էլեկտրասարք
9. թոնրատուն, ճամփեզր, մատենացանկ, թիթեղագործ
10. մեկնակետ, մարզաձև, ջրաշիթ, ուրվագիծ

2. Գտնե՛լ, թե որ շարքերի բոլոր բառերի հոգնակին է կազմվում –ներ վերջավորությամբ։

1. գորգագործ, որմնադիր, մեղվաբույծ, էքսկավատորավար
2. ածխահատ, գյուղատնտես, այգեգործ, երգիծաբան 
3. հանդիսատես, հատապտուղ, էլեկտրամուրճ, հեքիաթագիր
4. հրուշակագործ, ձիթաբլիթ, հերթապահ, մանկաբույժ
5. պատգամ, պատճեն, ջրատար, սննդամթերք
6. տիեզերագնաց, ուղղաթիռ, փականագործ, քարայր 
7. քարհատ, առակագիր, ատամնաբույժ, արգելացանց
8. բնանկար, գաջագործ, դեղասրվակ, խճանկար
9. ծաղկաբույծ, համազգեստ, հատապտուղ, մեդալակիր
10. նորաբնակ, շերամապահ, սերնդակից, վաճառատեղ

4․ Արտագրե՛լ նախադասությունները՝ փակագծերում տրված գոյականները անհրաժեշտ հոլովով, առումով և թվով գրելով համապատասխան տեղերում։

1. Սարի գագաթից երևում էին մոտակա գյուղերը բոլոր տները, իսկ ճերմակ մշուշը մեջ նշմարվում էր մեկ այլ գյուղ։ (գյուղ, գագաթ, մշուշ)
2. Ասֆալտապատ ճանապարհով սլացող մեքենան կանգ առավ ճամփեզրի ցայտաղբյուրի մոտ, ևմեքենաից ելավ վարորդը՝ մի ալեհեր մարդ։ (ճամփեզր, մեքենա, ճանապարհ)

3. Մեր շուրջը սփռված դաշտերում երևում էին աշխատող մարդիկ, որոնք երբեմն հայացքները ուղղում էին մեր կողմը։ (հայացք, դաշտ, մարդ)
4. Այդ հինավուրց ձեռագրերում արժեքավոր տեղեկություններ կային, որոնք խիստ հետաքրքրեցինգիտաժողովին մասնակցող մասնագետներին։ (տեղեկություն, ձեռագիր, գիտաժողով)
5. Ամբողջ օրը աշխատած վարպետի գործն ավարտել էր, և հիմա գոհունակությամբ նայում էր իր աշխատանքի արդյունքին։ (գոհունակություն, վարպետ, օր)
6. Գեղարվեստական նոր ֆիլմի ցուցադրումը ավարտվել էր, և հանդիսատեսները խումբ-խումբ ելնում էինդահլիճից։ (հանդիսատես, դահլիճ, ցուցադրում)
7. Նրա աշխատանքի վայրին մոտ գտնվող փողոցում վերջերս նոր խանութ է բացվել, որտեղ վաճառվում են բազմազան իրեր։ (իր, փողոց, վայր)
8. Աստղերը մեկ-մեկ մարում էին աշունը, փչում էր վաղորդյան սառը քամին, և լիճը, թեթև ծփանքով արթնանում էր ուշ երկինքը երկար գիշերվա նիրհից։ (քամի, երկինք, աշուն)
9. Երկրորդ կուրսի ավագը բերել էր հաջորդ քննության հարցաշարը, և տարբեր շարքերում նստած ուսանողները դասագրքում որոնում էին հարցերին վերաբերող թեմաները և տետրում նշում էջերը։ (քննության, դասագիրք, կուրս)
10. Վերջերս կազմակերպված մրցույթը մասնակցեցին արվեստի դպրոցում սովորող շատ երեխաներ, որոնց աշխատանքներն արժանացան տարբեր մրցանակներ։ (մրցույթ, մրցանակ, դպրոց)

Գործնական քերականություն. 

1. Ընդգծել քերականորեն փոփոխված բառերը. 
Վանի վրա լուսառատ, բույրերով ու հնչյուններով լի օր էր բացվել: 

    2. Յուրաքանչյուր կապակցության իմաստն արտահայտել մեկ բառով․
ա) միշտ վառվող - Մշտավառ
բ) երախտիքը իմացող – Երախտագետ
գ) շանթի հարված ստացած – Շանթահար
դ) ոսկուց ձուլված – Ոսկեձույլ

   3.Բառի իմաստն արտահայտել բառակապակցությամբ․ 
ա) օշարակ – Մրգի հյութ
բ) աշակերտել – Մեկի մոտ սովորող լինել
գ) սմքել – Կծկվել

դ) տապակել - Յուղի մեջ առանց ջրի եփել

  4.Փակագծերում տրվածներից ընտրել և տեղադրել ճիշտ իմաստները․
ա) խթանել - առաջ մղել

բ) մեղանչել - մեղք գործել